VUmc

VUmc wil een organisatie zijn waarin diversiteit en inclusiviteit een belangrijke rol spelen. Waar ruimte is voor gelijkwaardigheid en waar studenten en medewerkers het gevoel hebben dat ze worden gezien. Waar ieders cultuur en achtergrond wordt gezien als rijkdom.

Om dit te realiseren is VUmc met ons een samenwerking aangegaan. Een samenwerking die al vijf jaar bestaat en die heeft geleid tot een aantal bijzondere artistieke interventies, onvergetelijke momenten en meer begrip en verbinding tussen medewerkers en studenten.

De oratie van Prof. Dr. Gerda Croiset, opleidingsdirecteur VUmc School of Medical Sciences, werd aangegrepen voor een indrukwekkende interventie over diversiteit, ontwikkeld door kunstenares Lina Issa. De interventie draaide om vier vragen: “Wie is de ander? Wanneer voel je je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?” In de weken voorafgaand aan de bijeenkomst had Lina deze vragen gesteld aan studenten, specialisten, artsen, verpleegkundigen en koks uit de wereldkeuken van VUmc. De antwoorden lagen nu op de stoelen in de zaal. Aan de toehoorders van de oratie werd gevraagd om een voor een het antwoord in hun envelop hardop voor te lezen. Dat maakte diepe indruk en was de eerste stap op weg naar een heldere visie op inclusiviteit en diversiteit in het onderwijs en – zo bleek later – het was ook de kiem van een nieuwe commissie binnen MFVU, de faculteitsvereniging: D.O.C.S. (Divers. Open. Cultuur. Studenten). Een commissie die staat voor diversiteit in de breedste zin van het woord, met als hoofddoel een wezenlijke bijdrage te leveren aan het ontwikkelen van een leerklimaat waarin diversiteit wordt gezien als rijkdom en waar deze optimaal wordt benut.

Na de eerste interventie van Lina Issa melden 5 studenten zich bij de directeur. Als het gesprek op deze manier gevoerd mag worden, als wat zij ervaren en voelen op deze manier op tafel ligt, dan willen ze een actieve rol spelen in het diversiteitsbeleid van VUmc. Ze richten een nieuwe commissie op D.O.C.S. wat staat voor Diversiteit. Openheid. Cultuur. Studenten. Na twee jaar sluiten ze zich aan bij de bestaande facultateitsvereniging MFVU en nu, 5 jaar later, zijn ze niet meer weg te denken. Een van de actiefste commissies met meer dan 150 leden. Volg ze op Facebook om te zien welke rol ze spelen binnen de opleiding Geneeskunde:
https://www.facebook.com/docsmfvu/

En deze film maakten we met D.O.C.S. en kunstenaar Lina Issa.

Samen met Lina Issa ontwikkelden wij verschillende artistieke interventies voor de bachelor-studie geneeskunde. Interventies die zijn ingebed in de bestaande leerlijn rondom diversiteit en inclusiviteit en waarvan de basis wordt gevormd door vier vragen: “Wie is de ander? Wanneer voel jij je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?” Een van de interventies vindt plaats rondom het thema ‘omgaan met taalbarrières’. Bij deze interventies krijgen de studenten een film te zien waarin een arts vertelt over zijn ervaringen op dit vlak en de dilemma’s waarvoor hij kwam te staan. En  voordat hij vertelt hoe hij is omgegaan met het betreffende dilemma moeten studenten eerst zelf met oplossingen komen.

Naast deze interventie ontwikkelden wij ook interventies voor de onderdelen ‘Zorgethiek en Diversiteit’, ‘Van Cultureel Interview naar Culturele Ontmoeting’ en ‘Practicum Preventie en Ethiek’.

Een training voor docenten waarin studenten een cruciale rol spelen. Tijdens deze training vertellen vier studenten hun verhaal over hun ervaringen met diversiteit en (het gebrek aan) inclusiviteit en geven zij aan wat een docent in hun ogen anders had kunnen en misschien wel moeten doen. Deze verhalen, die ze samen met Lina Issa goed voorbereiden, zijn zeer persoonlijk, maken vaak diepe indruk op de docenten en geven het gesprek na afloop een diepere laag.

Samen met D.O.C.S. en kunstenaar Lina Issa hebben wij een interventie ontwikkeld voor de eerste dag van kersverse studenten. Een interventie die ervoor zorgt dat zij zich direct welkom voelen en die hen uitnodigt om te laten zien wie ze echt zijn en hun verhaal met  andere studenten te delen.

Zo liggen er tijdens de lunch servetten met teksten die prikkelen en aanzetten tot het hebben van een echt gesprek, zoals: “De norm hier is dat empathie minder wordt in de loop van je studie” en ‘Ik voel me kwetsbaar als ik me steeds moet aanpassen’.

Een ander onderdeel van de interventie is tijdens het middagprogramma. Dan vertelt een ouderejaars over zijn ervaringen en vraagt deze aan de zaal wanneer zij zich welkom voelen, wat een arts nodig heeft om goed te zijn, hoe goed zij kunnen communiceren, hoeveel talen ze spreken. De antwoorden worden gegeven door vier tweedejaars studenten die ‘vermomd’ als eerstejaars studenten in de zaal zitten. Hun antwoorden vormen de opmaat tot een gesprek tussen deze studenten. Een gesprek dat zij goed hebben voorbereid met kunstenaar Lina Issa en dat precies de goede uitwerking heeft: de zaal komt in beweging en de nieuwe studenten voelen de ruimte om hun eigen verhalen te delen, open te staan voor anderen, het gesprek aan te gaan en zich kwetsbaar op te stellen.

De borrel na afloop sluit perfect aan bij het eerdere programma. In het midden van de ruimte staan tafels met verse muntthee, Turkse koffie, spekkoek en andere lekkernijen, maar uiteraard kunnen studenten ook een biertje halen. De ideale setting om echte gesprekken te voeren met andere eerstejaars studenten. Dat wordt dan ook volop gedaan.

Een artistieke interventie tijdens de introductieweek van nieuwe leden van DOCS die wij samen met kunstenaar Lina Isse ontwikkelden. Normaal gesproken eten de eerstejaars studenten tijdens de introductieweek een snelle hap bij hun mentor. Maar met deze interventie verandert deze snelle hap in een waardevol moment waarop studenten elkaar beter leren kennen. Zij krijgen namelijk een boodschappenlijstje mee en de opdracht om de boodschappen niet bij de dichtstbijzijnde supermarkt te halen, maar langs te gaan bij van te voren geselecteerde lokale winkels, zoals de Turkse slager en de toko. En naast het boodschappenlijstje krijgen de studenten ook een lijst met vragen mee die ze aan de winkeliers en – vooral – aan elkaar moesten stellen. Vragen als: “Wat is het smerigste  dat je ooit hebt gegeten? Wat kook je om indruk te maken op een date? En welke smaak doet jou aan thuis denken?” Met als gevolg dat er persoonlijke gesprekken op gang komen,  de studenten elkaar beter leren kennen en zich sneller met elkaar verbonden voelen.

Een van de meeste succesvolle initiatieven van de afgelopen jaren. Nieuwe studenten die zich bij D.O.C.S. hebben aangemeld, krijgen tijdens de kans om aan te schuiven aan tafel bij een arts thuis. Door de informele setting ontstaat aan tafel een open sfeer en is er voor de studenten ruimte om vragen te stellen waar zij normaal gesproken de kans niet voor krijgen. Vragen over het vakgebied van de arts en meer persoonlijke vragen. En op hun beurt krijgen de artsen de kans om studenten op een andere manier te leren kennen.

In de woorden van een van de deelnemende artsen: ”Het wat een inspirerende avond. Jullie waren een enthousiaste groep. Het was mooi dat iedereen een andere achtergrond had en daar ook over wilde vertellen. Leuk om te zien dat diversiteit vooral aan de ‘binnenkant’ zit en dat lang niet alles aan de ‘buitenkant’ te zien is.”

Een symposium over de stand van zaken van diversiteit in geneeskundeonderwijs. Het thema was ‘Kleurrijk Verbinden’ en wij leverden een wezenlijke bijdrage aan deze dag. Op verschillende niveaus. Zo hielp kunstenaar Lina Issa de sprekers om hun verhaal voor het voetlicht brengen en zorgden wij mervoor dat de deelnemers een verrassend programma kregen voorgeschoteld waarin ze zelf direct met het thema aan de slag gingen.

Ze werden verzocht om met een wildvreemde het gesprek aan te gaan door de volgende vragen te stellen: “Heb je vandaag al een knuffel gekregen? Wat is voor jou een troostende vraag? en Wat betekent huidskleur voor jou?” Hierdoor ontstonden niet alleen ‘echte gesprekken’ tussen de deelnemers, er kwam ook een gevoel van verbinding. En dat werd – net als de rest van de dag – op een bijzondere manier vastgelegd door de Beeldvormers. Hoe dit er precies uitziet, kun je hier zien.