Studenten met een ondersteuningsbehoefte: wat hebben zij nodig?

‘Ik heb om hulp gevraagd, heb om hulp gevochten. Maar ik heb het opgegeven. Ik haal mijn papiertje en ben weg.’

Jeroen (22) heeft dyslexie en faalangst. Als de examinator achter hem staat bij een tentamen, begint hij te huilen. De letters gaan dansen en daarna wordt alles zwart. Jeroen heeft in zijn eerste jaar op school al geprobeerd aan te geven waar hij mee zat. Maar telkens werd hij van het kastje naar de muur gestuurd. Mentoren, systemen – hij zag door de bomen het bos niet meer. Nu is hij, met veel moeite, bijna afgestudeerd. Maar terugkijken op een zorgeloze studietijd? Nee, dat zal voor hem niet gelden. 

Zoals Jeroen (fictieve naam) zijn er vele anderen. In het hoger onderwijs heeft één op de drie studenten een zogeheten ‘ondersteuningsbehoefte’. Dit kan gaan om fysieke beperkingen, zoals slechtziendheid of moeilijk ter been zijn, maar ook om mentale klachten zoals een depressie of sociale angsten. Niet altijd vinden zij tijdens hun opleiding de begeleiding die ze nodig hebben – terwijl er bij docenten geen sprake is van onwil. Hoe komt dat? 

 

Samenwerken met Art Partner

‘Het is een groot probleem, waar we graag bewustwording op willen creëren,’ vertelt Irene Witteman van de afdeling Onderwijsbeleid aan de Hogeschool Inholland. Irene zet zich al jaren in voor kwetsbare studenten. Samen met het Expertisecentrum voor Inclusief Onderwijs (ECIO) maakte ze een beleidsscan om het probleem in kaart te brengen. ‘Maar bewustwording creëer je niet met het rondsturen van een beleidsscan,’ zegt ze. ‘Hoe dan wel?’ 

Zo kwam ze bij Art Partner terecht. Weer, moeten we eigenlijk zeggen, want in 2015 deden we voor Inholland al onderzoek naar het langstudeerprobleem met regisseur en toneelschrijver Andreas Vonder. Voor herhaling vatbaar, vond Witteman. ‘We willen graag onze worsteling inzichtelijk maken. Kunstenaars zijn daarvoor perfect. Zij laten zich niet beïnvloeden door vastgeroeste organisatiepatronen, maar kijken met een andere, frisse blik en werpen vragen op waar we zelf niet over nadenken.’  

De kunstenaars
Voor dit project dachten we meteen aan beeldend kunstenaars Machteld Aardse, Kyra Sacks (ook antropoloog) en theatermaker Vera Ketelaars. Zij kunnen vanuit hun kunstenaarschap als geen ander de complexiteit van een probleem binnen een organisatie blootleggen. 

Een van eerste inzichten was dat studenten zich, ondanks de beste bedoelingen van medewerkers en docenten, niet voldoende gehoord voelen. Om te onderzoeken waar dat aan ligt, stelden de kunstenaars voor gesprekken vorm te geven tussen medewerkers en studenten met de ‘contemplatieve dialoog’ als uitgangspunt – een manier van gespreksvoering waarbij luisteren een belangrijk onderdeel vormt en ‘de stilte’ als gesprekspartner wordt gezien. 

De mens achter de student
In de gesprekken zaten telkens één medewerker (uit alle lagen van de organisatie) en één student van Inholland tegenover elkaar. Ze kregen drie vragen waarvan ze het antwoord mochten opschrijven of tekenen. Daarna las een van de twee het antwoord voor en mocht de ander alleen luisteren. Vervolgens viel er een stilte. En daarna werd er gewisseld. Ondertussen maakten Machteld en Kyra tekeningen van de situatie en schreef Vera op wat er gebeurde. 

De drie vragen luidden als volgt: 

  1. Beschrijf een moment waarop jij je binnen Inholland niet gezien of gehoord voelde.
  2. Wat raakt je in het verhaal van de ander?
  3. Wat betekent hetgeen je zojuist gehoord en ervaren hebt voor het onderwerp ‘studeren met een ondersteuningsbehoefte’?

De gesprekspartners waren ‘rolloos’ en gelijkwaardig aan elkaar. Dat zorgde al meteen voor een andere dynamiek. Mooi om te zien was dat niet alleen de studenten, maar ook de medewerkers zich kwetsbaar opstelden. ‘Ik was langdurig ziek en werd in die periode niet één keer gebeld door mijn baas,’ zei bijvoorbeeld een docent. 

Van de gesprekken maakte Vera theaterdialogen, die samen met de tekeningen van Machteld en Kyra zijn gebundeld in het boekje De normaalste zaak van de wereld. Een van de dialogen voerde zij samen met een student op tijdens het jaarcongres van ECIO. Ook ontwierpen we voor dit congres een workshop waar deelnemers konden ervaren hoe het is om zo’n andere manier naar elkaar te luisteren. 

Simpel en toch moeilijk
Inholland wilde graag bepaalde thema’s van de Commissie Maatstaf terug laten komen in de dialogen. Maar tijdens de gesprekken merkten de kunstenaars dat dit niet werkte. ‘Waarborgen van kwaliteit’, ‘Informatie en voorlichting,’ ‘Toegankelijkheid’: het zijn containerbegrippen waar studenten afstand bij voelen. Terwijl er juist zo’n behoefte is aan dichtbij. Student Anne verwoordt het als volgt: ‘Jullie hoeven niet alles van mijn stoornis te weten. Vraag me alleen af en toe eens hoe het met me gaat.’ 

Hoe simpel het ook klinkt, het zijn precies dit soort kleine blijken van menselijkheid die in een grote organisatie dreigen te verzanden in algemeenheden. Irene: ‘De tijd nemen voor elkaar, echt luisteren naar de ander en je in hem of haar verplaatsen: het zijn dingen waarvan we denken dat we het altijd doen, maar die in de praktijk eigenlijk te weinig voorkomen.’  

Er zijn inmiddels 2500 exemplaren verspreid onder medewerkers van Inholland. Irene krijgt veel positieve reacties. ‘Mensen vinden het er mooi uitzien. Maar belangrijker: het raakt. In het boekje wordt niet de taal gebruikt die wij op onze strategische beleidsafdeling bezigen. De problematiek wordt invoelbaar gemaakt. Dat prikkelt.’ Irene heeft al vier open sollicitaties ontvangen van medewerkers die het boekje hebben gelezen en graag een rol willen spelen bij het inclusiever maken van de hogeschool. 

Hoe nu verder?
Wat gebeurt er nu met jongeren als Jeroen en Anna? Is de problematiek rondom studenten met een ondersteuningsbehoefte nu opgelost? Natuurlijk niet. ‘De interventies van Art Partner waren mooie voorbeelden van hoe het anders kan,’ zegt Irene Witteman. ‘Nu is het belangrijk het onderwerp op de agenda te houden.’ 

Er zijn al Studentsucces Centra opgericht, waar studenten met vragen bij medestudenten terecht kunnen. Ook worden steeds meer (studie)coaches ingezet en experimenteert de hogeschool met samenwerkingen met psychologenpraktijken in de regio. Irene is voornemens workshops en lezingen te organiseren, bijvoorbeeld voor andere hogescholen die eveneens met deze problematiek worstelen. Art Partner blijft bij dit proces betrokken. 

Het boekje De normaalste zaak van de wereld kun je hier gratis downloaden.  

Creativity for Change en artistieke interventies

Om veranderingen in organisatie aan te zwengelen, te versnellen of te verdiepen, zetten wij als sinds 2008 artistieke interventies in.  Dit is een interventievorm die sinds een jaar of 10 in opmars is en de laatste tijd meer aandacht krijgt als katalysator voor verandering. Bij een artistieke interventie zetten wij kunstenaars in die mensen in organisaties zowel rationeel als emotioneel betrekken en verbinden bij een verandering door het inzetten van een kunstvorm.

Het is een proces waarbij de artistieke interventie zorgt voor een zekere afstand tot het vraagstuk, zodat er ruimte ontstaat om er op een andere manier naar te kijken. Dat geeft de organisatie de mogelijkheid om de verandervraag vanuit een nieuw perspectief te zien en de medewerkers het vertrouwen dat alle stemmen gehoord worden.

Elke vraag is uniek en in het samenspel tussen vraag, organisatie en mensen en kunstenaars ontstaat er iets wat vooraf niet te bedenken is. Wel hebben wij, op basis van 13 jaar ervaring, de verschillende processtappen in kaart gebracht. Samen met kunstenaars uit het Art Partner netwerk, onderzoekers op het terrein van cross over creativity en met Europese collega-organisaties is zo de Creative Catalyst Cycleart-partner ontstaan.

Creatieve Catalyst Cycleart-partner
Elke samenwerking met een opdrachtgever start met het definiëren van de vraag of wens in de gegeven context. Oftewel de NEED FOR CHANGE helder krijgen. Waar zit het verlangen (of de pijn) van onze opdrachtgever?

In de tweede fase, UNCOVER, leggen we door middel van kwalitatief artistiek onderzoek met de kunstenaars bloot wat er speelt. We halen naar boven welke dynamieken, patronen en emoties onder de vraag liggen.

 

Daarvoor zetten wij artistieke onderzoeksmethodieken in: van fly on the wall tot artist in residence en van storytelling tot performatieve bijeenkomsten. Het onderzoek wordt vormgegeven op een wijze die bij de vraag, organisatie, context en kunstenaar past. Dit levert rijke informatie op over ongehoorde stemmen, onuitgesproken ideeën en wensen.

Met elkaar en de opdrachtgever kijken we naar wat het oplevert aan informatie en bepalen wij de ambitie voor deze fase in de opdracht. In de ENVISION fase worden de inzichten, behoeften en ideeën samengevoegd tot een aanscherping van de wens/visie voor verandering en een gedeeld ervaren beeld wat er nodig is.

Dit vormt de basis voor een artistieke interventie: speciaal voor de organisatie en het vraagstuk worden een of meerdere vormen ontwikkeld om alle betrokkenen mee te nemen in wat het onderzoek heeft opgeleverd. We gebruiken hiervoor o.a. theater, muziek en beeldende kunst om co-creatie en co-reflectie te bewerkstelligen. Tijdens de fase IN MOTION zien, voelen en ervaren betrokkenen wat er speelt.

Daarna komt de fase om de impact te vergroten. We kijken wat er nodig is en om de beweging op gang te brengen. HARVEST is een fase waarin de opbrengsten van het traject worden teruggebracht en verankerd in de organisatie wereld, de praktische alledag. Wij ontwikkelen daarvoor op maat gemaakte programma’s rondom de artistieke interventie (variërend van workshops, trainingen of lesprogramma’s) waarbij wij ervaringsleren en andere reflectie- en -interactievormen inzetten. Hiermee wordt de verandering in gang gezet.

Tot slot kijken we met elkaar naar wat het heeft gebracht, waar wat nog mist, wat heeft gewerkt en wat niet. En vooral ook naar wat de volgende stappen zijn. Deze REFLECT & CONTINUE fase doen wij met onze opdrachtgevers en met het creatieve team.

 

 

 

 

Kunstenaars kijken anders. Wat kunnen we leren?

Beeld: Anook Cleonne

Elke vraag starten we met een ‘uncover’ fase om onderliggende patronen, ongehoorde stemmen, dynamieken en blokkades naar boven te halen. Dit doen we met artistiek onderzoek omdat wij zien en ervaren dat dit bij schurende thema’s meer oplevert dan een onderzoek. In gesprek met kunstenaars vroegen wij hen hoe zij eigenlijk artistiek onderzoek doen.

“In antropologisch onderzoek reflecteer je altijd op je eigen positionality; wie jíj bent, wat je eigen achtergrond is en hoe dit het onderzoek beïnvloedt. Op die wijze zijn wij ons als kunstenaar ook bij artistiek onderzoek bewust van onze eigen positie. We objectiveren niet, we lezen achter de woorden, we voelen de intenties, we nemen veel meer mee. En proberen recht te doen aan wat we ophalen.”

Aldus beeldend kunstenaar en antropoloog Kyra Sacks in een terugblik met regisseur Eefje Suijkerbuijk op hun samenwerking voor Art Partner met de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Het vraagstuk betrof Covid19 en de vele veranderingen die dit gaf in de manier waarop er (samen)gewerkt werd; thuis, op kantoor, hybride. Het doel was aandacht schenken en ruimte bieden voor medewerkers om stil te staan bij hun ervaringen, te reflecteren en elkaar weer te ontmoeten. En tegelijkertijd de onderlinge verbinding opnieuw te versterken en een gevoel van belonging aan te wakkeren.

Wat wordt er echt gezegd?

In de werkwijze van Art Partner starten we elk vraagstuk met een ‘uncover’ fase. Een van de onderdelen van de onderzoeksopzet die Eefje en Kyra hiervoor maakten was om 22 mensen een dagdeel thuis te bezoeken als ‘fly on the wall’. Dit, aangevuld met andere onderzoeksmethoden online en op kantoor, leverde een grote diversiteit aan informatie op.

Kyra: “De leukste fase is de start met het artistiek onderzoek, het verzamelen van materiaal, het voeren van veel gesprekken en afleggen van thuiswerk-bezoeken. En daarna, dan ga je schat-zoeken in al dat materiaal. We gaan ons eigen atelier in en ontkoppelen ons weer. Dat uitzoomen is soms ook lastig. Wat wordt er nu echt gezegd?”

Empathie

Eefje: “We halen zoveel inzichten op. En in het maken van keuzes uit die veelheid aan materiaal ben je ergens een narratief aan het vormen, dáár komt het aan op je artistieke integriteit. Als maker ben je je heel erg bewust dat je altijd je eigen perspectief meeneemt. Je bent geen exacte wetenschapper die totaal objectief is. Naar mijn idee is empathie de belangrijkste kwaliteit die je moet hebben. Empathie om je af te stemmen op wat er leeft en je af te vragen: hoe kan ik daar recht aan doen? Tegelijkertijd weet je, er moeten keuzes gemaakt worden.
Voor mij is artistieke integriteit om zo weloverwogen mogelijk keuzes te maken en zo empathisch mogelijk materiaal verzamelen. En dat is een uitdaging én ook wat het heel leuk maakt. Kyra: “We objectiveren niet, we lezen achter de woorden, we voelen de intenties, we nemen veel meer mee. En proberen recht te doen aan wat we ophalen.”

Een van de interventies die Art Partner ontwierp, was een serie van ontmoetingen waarbij ruim 120 ACM medewerkers met elkaar in gesprek gingen. Dit deden ze aan de hand van 2 mini-documentaires/audio animaties die Eefje en Kyra maakten rondom het thema ‘Belonging’ en ‘Hybride werken’. Dit werden verbindende, soms ontroerende of indringende en ook bevrijdende gesprekken waarin mensen hun ervaringen deelden, zich uitspraken, verbinding voelden.
Eefje: “We hebben geen sensatieverhaal gebouwd met drama en kritische noten om sneller te scoren. We hebben juist ook de kleine dingen een plek gegeven, de ogenschijnlijk terloopse uitspraken van mensen. We hebben het kleine geëerd.”

Kyra: “Ja, we denken er natuurlijk ook over na; waar zouden zij iets aan hebben? Hoe kunnen wij ze verrassen met iets wat ze misschien niet per se leuk vinden om te horen of wat ze zelf zouden hebben uitgekozen maar waar ze wel veel aan hebben?” Eefje: “Het is net als met een voorstelling of tentoonstelling, je wilt je publiek iets bieden wat het niet al kent. Maar je moet ze daar ook toe verleiden, want anders lopen ze weg. Dus die balans, die zoeken we altijd als kunstenaar.”

Benieuwd wat het voor ACM heeft opgeleverd? Lees hier een kort blog over de terugblik op deze samenwerking vanuit directie en projectverantwoordelijke bij ACM.

Vind je het fijn als ik veel vragen stel?

Zorginstelling Aveleijn ondersteunt al meer dan vijftig jaar mensen met een verstandelijke beperking bij een leven vol betekenis en biedt verschillende vormen van zorg en ondersteuning. In de waan van de dag is er niet altijd ruimte tussen managers, bewoners, familie en begeleiders om écht te verbinden en dat is voor de toekomst van de zorg wel essentieel. Aveleijn wil hier verandering in brengen en zet ‘de menselijke ontmoeting’ centraal. Niet via een programmatische aanpak, maar door een sociale beweging binnen de organisatie op gang te brengen. De zorg mensgericht, houdbaar en duurzaam maken is essentieel voor de toekomst van de zorg. Door middel van inspirerende voorbeelden en aanstekelijke interventies wil Aveleijn medewerkers intrinsiek motiveren.

Art Partner werkt al meerdere jaren met Aveleijn aan deze beweging en wij ontwierpen met theatermakers Anne Gehring en Vera Ketelaars, kunstenaar Susan Pinkster en twee bewoners en co-hosts van Aveleijn een theatrale interventie tijdens een muzikale theaterlunch. Hoe ziet zoiets eruit? En wat gebeurt er dan?

Het Rabotheater in Hengelo. De deuren gaan open. Elke manager heeft van zijn of haar locatie één bewoner, een familielid en een begeleider uitgenodigd. Bijzonder, want daar is zelden tijd of aandacht voor. De zaal vult zich. Kleine tafeltjes, intiem. Voor sommige aanwezigen is het ontzettend spannend, anderen wentelen zich in het onbekende en laten het over zich heen komen. Beer, een zangeres met een verstandelijke beperking, zorgt met o.a. een prachtig eigen nummer voor een sfeer waardoor iedereen zich welkom voelt.

Er komen 10 ontmoetingskaarten op tafel. Vragen die je elkaar nooit stelt, maar waarmee de formele rollen en functies in één klap vervallen. En dat is precies het doel, ‘niet als functionaris maar als persoon verschijnen’ zoals bestuurder Willem den Hartog het verwoordt.

– Wat is het eerste wat je doet als je ’s ochtends opstaat?
– Ik hou wel of niet van oogcontact. Omdat….
– Ben je ergens bang voor? Waarvoor?
– Vind je het fijn als ik veel vragen stel?
– Wat je echt nog van mij moet weten vandaag voordat we verdergaan is…..

Deze vragen leveren niet alleen prachtige gesprekken aan tafel op. Ook plenair zijn mensen bereid om te delen. Een van de cliënten zegt bang te zijn dat Aveleijn ophoudt te bestaan terwijl hij het zo fijn vindt. Dat doet wat met de zaal. Gelukkig kan Willem den Hartog die zorg meteen wegnemen.

Dan een theatrale lezing. Theatermakers Anne Gehring en Vera Ketelaars spraken voorafgaand aan deze middag met familieleden, bewoners, managers en begeleiders. Over hoe zij elkaar zien, over de relatie die ze met elkaar hebben. Zij schreven een theatrale lezing van 44 zinnen om al deze stemmen te laten horen. Van alle tafels worden mensen naar voren geroepen. Bewoners, begeleiders, managers, verwanten. Alles door elkaar. Meer dan 40 mensen staan voor de zaal. Iedereen leest een stukje voor en zo ontstaat een theaterstuk waar Anne en Vera de complexiteit invoelbaar maken en de meerstemmigheid laten ervaren. Alle perspectieven komen voorbij. Van de bewoners, de begeleiders, de managers én de verwanten.

Uit: Theatrale lezing, zin 13 tm 26
Geschreven door Gehring&Ketelaars

Mijn kind zit hier goed, hij redt zich wel // Mijn kind houdt mij af, ze wil het zelf doen // Mijn kind wordt niet goed verzorgd // Tussen zijn tenen is het altijd vies // Ik wil ‘t los kunnen laten. De zorgen vooral // Ik heb zo vaak geprobeerd het aan te kaarten en ze luisteren wel… // Maar er gebeurt niks // Op een gegeven moment zeg je helemaal niks meer, dan hou je je stil // Misschien klagen wij teveel // Ik heb contact met de ouders, uit eigen initiatief // Er zijn bijna geen momenten meer dat we allemaal samen zijn en het gewoon leuk is, een bingo, een lunch, zoiets. Iets gewoons // Het is massawerk // Goede zorg, dat is alles. En dat is veel! // Maar ik mis jou daar. Of meer, het gevoel dat we het echt samen dragen // Mijn persoonlijk begeleider is alles, wist je dat?

Na afloop wordt gevraagd: ‘Wat doet het met je om dit te horen?’
Een simpele vraag die veel oproept. Omdat het er allemaal mag zijn. Het gesprek op deze manier zo open gevoerd kan worden.

In de lunch zitten speelse verborgen boodschappen om de ontmoetingen aan tafel te verdiepen. Omdat niets is wat het lijkt en je moet vaak moeite doen om daar doorheen te prikken. Groene soep…. Dat is dus broccolisoep? Courgettesoep? Nee! Paprika-tomatensoep. Stomende salades, tong-prikkelende toetjes…. En ook de rest van het programma en de dag zijn in co-creatie met Aveleijn met aandacht en zorgvuldigheid vormgegeven. Co-hosts en bewoners Eli en Ingrid hebben met Anne en Vera hun droom voor de toekomst geformuleerd en nemen de zaal mee. Iedereen luistert ademloos.

Ellen van Heek, manager communicatie, zegt: “Dit is waardevol, vanuit de beleving en de kunst, de gesprekken. Het heeft effect om mensen zo in beweging te zetten. Inspirerend om mee te maken en fijn dat we dat mogen uitproberen in de organisatie.”

Bekijk hier de sfeerimpressie die door Aveleijn werd gemaakt.

Deze dag was onderdeel van het project ‘Iedereen doet mee’ dat we i.s.m. Project IDOLS, Aveleijn, LFB Training & Scholing, Stichting Prokkel, gemeente Enschede, Concordia, Rob Dieleman en Gehring en Ketelaars in 2019 zijn gestart.

“Hybride werken. We zaten in een technische fuik van regels over hoe te werken na corona.”

“Thuis, op kantoor? Hoe werkt hybride? Is regelgeving nodig, of vrijheid? Hoe blijf je in dit alles met elkaar verbonden?”

Een korte terugblik met directieleden Bart Broers en Edwin van Houten en projectverantwoordelijke Renee Duurinck van de Autoriteit Consument en Markt, waarmee we samen met kunstenaars Kyra Sacks en Eefje Suijkerbuijk werkten aan dit actuele vraagstuk.

Op basis van al het kwalitatieve onderzoek en verhalen van medewerkers, ontwikkelden we met de kunstenaars unieke artistieke ervaringen voor de mensen van ACM. Centraal hierin stonden verschillende concrete interventies, gecreëerd op basis van alle inzichten, zoals:

    • 2 mini docu’s/audio-animaties;
    • Een interactieve online bijeenkomst waar we met zo’n 120 medewerkers in gesprek gingen over de ‘Vondsten van Verbinding’;
    • Een tool waar collega’s hun – door de corona periode – ‘Onbelichte Berichten’ konden delen en
    • Een ’Deep Map’, een installatie die door de organisatie reist, waar alle opbrengsten op kunstige wijze zijn verzameld en die uitnodigt tot gesprek.

ACM: “Art Partner’s artistieke interventie heeft ons een ander perspectief, inspiratie en zeker ook mildheid gebracht in deze zoektocht en overgangsfase. We waren blij met de concrete ‘producten’ en ervaringen en vooral dat we met 120 medewerkers in gesprek gingen op een totaal andere manier dan wij het zelf zouden hebben gedaan.

We bereikten én betrokken op deze manier een groep mensen, cultuurdragers, die zich afvragen: ‘wordt de mens hier ook recht gedaan’?
Art Partner bood ons creatieve transitie begeleiding waardoor het gevoel ontstond dat er ook oog is voor de menselijke kant. De aanpak ging voorbij het praten. Het wérkte!”

Experimenteren
“Wij hadden al langer binnen onze organisatie de wens om meer te experimenteren. Deze manier van werken gaf betekenis aan die ambitie. En omdat de aanpak van Art Partner zo anders is dan hoe wij zelf de dingen aanpakken, gaf het de mensen in de organisatie daadwerkelijk het gevoel dat we dat ook echt gingen doen. Art Partner helpt om instrumenten in te zetten die binnen veel organisaties niet gangbaar zijn, daarmee is hun aanpak aanvullend en uniek.”

 

 

Onderzoeksvraag: hoe blijven we verbonden in tijden van thuis- en hybride werken na Corona?

Opdrachtgever: Autoriteit Consument en Markt. In gesprek met directieleden Bart Broers en Edwin van Houten en projectverantwoordelijke Renee Duurinck

Looptijd onderzoek en interventies: november 2021 – april 2022

Kunstenaars: Kyra Sacks en Eefje Suijkerbuijk

Binnenkort lees je over de ervaringen van kunstenaars Kyra Sacks en Eefje Suijkerbuijk over het werken aan dit vraagstuk en hoe zij omgingen met ‘artistieke integriteit’

De ontdekking dat leren ook anders kan

“De verbazing van de studenten. Over de andere, nieuwe, manier van leren. En de experimenten die eruit kwamen. Dit is wat we willen dat ze gaan doen. Maakt niet uit hoe klein het experiment is. Dat ze actief, uit zichzelf en zonder overleg, persoonlijke experimenten geformuleerd en opgeschreven hebben. Deze manier van onderwijs heeft impact.”  Dr. N.Th. van den Broek, hoofd onderwijs Huisarts geneeskunde & Ouderen geneeskunde UMCG

Samen met theatermakers, beeldend kunstenaars, filosofen, antropologen, vakprofessionals en onderwijsprofessionals ontwikkelden we de afgelopen jaren programma’s/modules voor o.a. KPMG, VUmc, Erasmus MC, Aveleijn, Vilans en het UMCG waar ervaringsleren centraal staat.

Wat is ervaringsleren? Filosoof, pedagoog en psycholoog John Dewey (Burlington, 1859-New York, 1952) wordt gezien als de grondlegger van ervaringsleren. In het kort: een ervaring, met een proces dat wordt vormgegeven om terug te blikken en te reflecteren, zodat je zelf conclusies kunt verbinden die omgezet kunnen worden in toekomstig handelen. Dat is volgens hem de beste manier van ontwikkeling en groei in vaardigheden.

Dit combineren we met artistiek kwalitatief onderzoek en de kennis en kunde uit de theater- en kunstwereld. Zodat we interactieve ervaringen ontwerpen, ondersteund door bijvoorbeeld films, monologen of filmmateriaal waar deelnemers zich aan en mee kunnen verbinden.

Dit voorjaar deden 45 studenten Geneeskunde van het UMCG mee aan een pilotmodule over empathie.  Een module die wij opbouwden aan de hand van een film van theatermaker Rosetta Drenth om het gesprek over empathie op gang te brengen. De studenten gaven aan verrast te zijn dat onderwijs ‘ook anders kan’ en vinden dit een fijne manier van onderwijs. Wat kunnen we van hun feedback leren? In de evaluatie kwamen 7 punten naar voren die wij weer meenemen in onze vervolgtrajecten en die we hier graag delen.

1. Doen is de beste manier van denken

Ontwerp met een combinatie van doen en reflecteren in het achterhoofd. Fysieke oefeningen (die ook gewoon leuk mogen zijn!) om in je lijf te ervaren waar het om draait. In het theater zo normaal en in het onderwijs nog zo onderbelicht. In combinatie met observeren, schrijven, uitwisselen en reflecteren.

2. Creëer ruimte voor persoonlijke reflectie

Ook persoonlijke reflectie moet je ontwerpen. De juiste reflectievragen en -oefeningen in combinatie met tijd voor deelnemers om zelf na te mogen denken over wat een bepaalde ervaring of beeld bij ze doet. Dat creëert meer aandacht en ruimte om naar de reflecties van anderen te luisteren en ook daar weer van te leren.

3. Daag uit om kritisch na te denken

“De opdrachten waren een goeie manier om kritisch naar de film te kijken en te horen wat de anderen denken. Dit verbreedt je eigen horizon.”
Studenten willen uitgedaagd worden. Bijna alle studenten die mee hebben gedaan, geven aan juist dit te hebben gewaardeerd. Met name omdat iedereen in de groep actief werd betrokken.

4. Creëer een veilige omgeving

“Dat er ruimte was om alles te zeggen, niks was fout.”
Bij het ontwerpen van de leerervaring staat het creëren van een veilige omgeving waar studenten zich durven te laten horen centraal. Bij het ontdekken bij een thema als empathie, wil je dat studenten zelf het belang van empathie gaan ontdekken in hun eigen (toekomstige) beroepspraktijk. Studenten ontdekken spelenderwijs met het materiaal van de film, de opdrachten en de uitwisseling, hoe dezelfde situatie door iedereen anders geïnterpreteerd wordt. Dat er geen goed of fout was, werd door het merendeel van de studenten specifiek benoemd.

5. Ontwerp voor interactie (en zet mensen voor de groep die dat faciliteren)

“Het was heel interessant. Ik realiseerde me dat er veel verschillende dimensies zijn in elke situatie.”
Het klinkt als een dooddoener. Maar dit werd door bijna alle studenten genoemd. Veel van het onderwijs is nog gebaseerd op de docent die alles lijkt te weten en voor de klas staat te zenden. Voor sommige vakken wellicht noodzakelijk, maar juist daar waar studenten ‘op zelfonderzoek’ uit moeten bij thema’s als empathie, inclusie, allyship, thema’s die niet makkelijk ‘te pakken zijn, is de interactie en het horen van meningen en verhalen van andere studenten zeer waardevol.

6. Ontwikkel authentiek materiaal

“Er zat veel in de film dus het was leerzaam om het zo te analyseren.”
Veel thema’s vragen erom om op een andere manier onderzoek te doen. In dit geval artistiek onderzoek naar empathie onder studenten, coassistenten, artsen, medewerkers, onderwijskundigen. Het ophalen van hun verhalen zorgt voor veel herkenning en creëert tegelijkertijd ruimte voor het zichtbaar maken van blinde vlekken. Gebruik de kracht van creativiteit om het onderwijsdoel en het ervaringsleren te ondersteunen met authentiek onderwijsmateriaal.

7. Formuleer kleine en haalbare acties

Dewey zei het al: een belangrijk aspect van ervaringsleren is zelf conclusies te verbinden die omgezet kunnen worden in toekomstig handelen Onderdeel van de module is het formuleren van kleine persoonlijke haalbare acties. En in de geformuleerde acties, zie je meteen wat de impact is van het onderwijs. En deze studenten formuleerden prachtige acties:

  • Het interview tijdens mijn zorgstage ga ik niet plots beginnen, maar ik ga die persoon eerst op zijn of haar gemak stellen.
  • Duidelijker toestemming vragen en woorden zoeken en gebruiken die dat ondersteunen.
  • Ik ga vragen aan mensen hoe ze benaderd willen worden als ze slecht nieuws te horen krijgen.
  • Ik wil kijken hoe iemand reageert als ik even een hand op zijn of haar elleboog of schouder leg.
  • Ik ben benieuwd of ik lichaamstaal kan onderscheiden die duidt op verlegenheid of schaamte.
  • Buiten mijn comfort-zone gaan en dat gevoel even laten bestaan.

De film speciaal gemaakt voor dit onderwijs wordt enorm gewaardeerd als basismateriaal om de reflectie op te starten. Evenals de fysieke oefening waarbij ze echt ervaren dat iedereen dezelfde situatie anders ervaart, de focus op de uitwisseling, dat het niet over goed en fout gaat en vooral over het zelf ontdekken. In dit geval het ontdekken wat empathie is en wat het effect van empathie is op de relatie tussen arts en patiënt. Ontdekken dat dezelfde situatie door iedereen anders ervaren wordt. Door patiënten en ook door artsen.

‘Strategie, moeten jullie dat woord wel gebruiken?’

Beeld: Kyra Sacks

 

Voor Gaston Schul ontwierpen we een programma waarin de persoonlijke ontmoeting, menselijkheid en de ‘echtheid’ centraal stonden, passend bij de familiewaarden van hun bedrijf. Er was ruimte voor gesprek. Dit leverde inzichten op, zoals dat het woord strategie een zekere moeheid opriep en dat dit in de weg stond van het voelen van eigenaarschap.

Regisseur en theatermaker Andreas Vonder stelde een simpele vraag: “Strategie, moeten jullie dat woord wel gebruiken? Wat ís het eigenlijk? Een toekomstplan? Jullie koers? Noem het dan zo.” 

Wij merken vaak dat het woord ‘strategie’ binnen organisaties weerstand oproept. Het woord geeft een beeld vol gedoe, lange vergaderingen, weinig actie. Er zijn meer van dat soort woorden in het bedrijfsjargon: woorden die veel gebruikt worden maar die niet raken. Taal is van essentieel belang om mensen in beweging te krijgen. Kunstenaars verstaan de kunst van het gebruiken van taal die voelbaar is.

Het programma zat bomvol ervaringen, zoals storytelling; persoonlijke opdrachten; uitwisselingen; pitches; aikido; humor en gedeelde emoties. Met theatermakers Andreas Vonder en Grainne Delany en beeldend kunstenaar/antropoloog Kyra Sacks, die live de ervaringen tekende.

Sander van Lent uit de directie van Gaston Schul blikt terug: “Het samenzijn, de verbinding, de warmte… Het leadershipteam ging er echt in geloven en maakt nu een duidelijke keuze: we voelen het en willen de leiders zijn van deze koers!”

Dit vraagstuk kwam bij ons via DenkLente waarmee we fantastisch samenwerkten. DenkLente is werkzaam op het snijvlak van merkstrategie, leiderschap- en organisatieontwikkeling. Zij begeleidden Gaston Schul bij het formuleren van een merkstrategie.

Gaston Schul is een dienstverlener in grensadministratie en werkzaam in verschillende Europese landen. Zij wilden hun nieuwe strategie tot leven brengen voor alle medewerkers en we hielpen hen met de eerste stap: het leadershipteam, bestaande uit mensen van 4 nationaliteiten.

Wat leren we van het werken met kunstenaars?

Wat verbindt de meer dan 30 kunstenaars waar Art Partner mee samenwerkt?  In gesprek met onder andere Nina, Teun, Machteld, Kyra en Mattijs aan onze werktafel in Haarlem werden mooie dingen gezegd die wij graag delen.

In dienst van de vraag

De kunstenaars die met ons aan een organisatievraag werken, doen dat in afwisseling met het maken van eigen werk. Op de vraag wat ze triggert aan werken binnen organisaties en met teams, geven ze aan het prettig te vinden om soms te starten vanuit een concrete vraag in plaats van een leeg doek, vel papier of witte muur. Waar hun autonome werk volledig uit hun eigen creativiteit moet komen, is er bij onze opdrachten altijd sprake van een belang en vaak urgentie. Binnen deze context vinden kunstenaars het waardevol om hun ‘artistic skills’ zoals verbeeldingskracht, het inbrengen van andere perspectieven en kunnen omgaan met het niet-weten, in te zetten ten dienste van de organisatievraag.

(On) tastbare dimensies van de organisatie

Art Partner kunstenaars zijn meesters in het zich eigen maken van een nieuwe wereld. Zij zijn in staat om te zien, horen en ervaren wat er speelt en zich daar oordeelloos over te verwonderen. Of zoals een kunstenaar het zei: “Ik kom in een toestand waarin ik in verbinding ben met de organisatie, de mensen en de vraag.”  Dit raakt aan wat de kern is van artistieke interventies: kunstenaars die in een niet kunst-omgeving de tastbare en ontastbare dimensies kunnen aanspreken. Al onze kunstenaars werken graag op en met deze ‘onderlaag’.

Geen applaus

Art Partner selecteert haar kunstenaars nauwkeurig op hun expertise, ervaring en aanvulling op ons bestaande netwerk. Onze kunstenaars zijn dienend aan de vraag en dat betekent: geen podium of applaus maar wel een organisatie waar een verlangen is naar verandering.

Altijd maatwerk

De organisatievraagstukken waaraan wij werken zijn vaak maatschappelijke vraagstukken die impact hebben in een organisatie. En alhoewel de thematieken herkenbaar en vergelijkbaar zijn, is elke organisatie en opdracht uniek. Daarbij zoeken wij per traject naar kunstenaars of andersdenkers om ons team te versterken. Afhankelijk van de vraag en de uitkomsten van de eerste verkenning wordt de interventie, een programma of training ontwikkeld. Vooraf weten wij dan ook niet wat de precieze invulling zal zijn. Of zoals een kunstenaar het zei: “Bij mij krijg je geen Cornetto’s”. waarmee hij bedoelde dat elke interventie binnen een organisatie uniek is.

Waarom innoveren start met persoonlijk verbinden

Het samenbrengen van verschillende wetenschappelijke disciplines wordt gezien als ‘the next big thing’ om te komen tot echte innovaties. In Nederland werken onder het project ‘Convergence’ de universiteiten van Delft, Rotterdam en het Erasmus Medisch Centrum sinds 2018 samen aan de toekomst van gezondheidszorg. Art Partner werd gevraagd om de onderlinge verbinding van de teamleden met elkaar te versterken om het succes van het project te versterken.

Al in 2016 bracht MIT (Massachusetts Instituteof Technology, Cambridge) het rapport ‘Convergence: The Future of Health’ uit, over het potentieel van het integreren van verschillende wetenschappelijk disciplines. De verwachtingen zijn hoog: door het combineren van medische wetenschappen, sociale wetenschappen en AI, zouden doorbraken gerealiseerd kunnen worden op het gebied van de gezondheidszorg.  Doorbraken die hard nodig zijn voor een betaalbare en op maat gemaakte zorg. Vanuit het Convergence project is Art Partner gevraagd om het projectteam steviger te verbinden op de ambitie en zo te kunnen versnellen. Om hier tijd vrij voor te maken voelt voor een sterk inhoudelijk gedreven team ‘vertragend’, want het vraagt tijd om elkaar te begrijpen en de mogelijkheden en taal van de andere expertisevelden te snappen. Onze ervaring leert dat deze investering zich altijd terugbetaalt in een team dat elkaar daarna beter weet te vinden en dat barrières en issues daarna makkelijker en sneller worden opgelost.

Voor het project ‘Convergence’ organiseerden wij een storytelling programma onder leiding van theaterregisseur Andreas Vonder. Het resultaat van het delen van persoonlijke verhalen was herkenning en elkaar ‘echt zien’. Kunstenaar Bernet Ragetli legde vast wat er in het team gebeurde in een aantal unieke beelden. Als reminder dat het overbruggen van verschil in expertises, taal en cultuur start bij een stevige persoonlijke verbintenis.

 

Beeld: ‘In the beginning’ door Bernet Ragetli.

Visuele verslaglegging als blijvende markering

Onze opdrachten gaan vaak over verandering in organisatie. Met onze werkwijze ‘creativity for change’ worden wij gevraagd om verandering op gang te brengen of te zorgen voor versnelling en verankering. In deze opdrachten waar wij de verandering begeleiden, vragen wij vaak kunstenaars van Art Partner de bijeenkomsten in visuele beelden vast te leggen.

Daarvoor vragen wij kunstenaars en geen sneltekenaars. Waar een sneltekenaar vastlegt wat er feitelijk gebeurt, maakt een kunstenaar een interpretatie.  Want veranderingen zitten vaak op de onderstroom die niet altijd blijkt uit wat er gezegd en geschreven wordt.  De kunstenaars van Art Partner maken deze dynamieken zichtbaar met hun beelden. Daarom spreken wij graag van ‘visual harvesting’. De unieke beelden worden in veel langlopende trajecten een referentie punt voor de ingezette verandering. Ze herinneren de organisatie aan wat er destijds gevoeld, ervaren en gedeeld werd en niet aan wat er op de agenda stond en gezegd werd. Een waardevolle en unieke beeldtaal die soms jaren later nog wordt gebruikt om terug te grijpen op de gezamenlijk ervaren verandering.

 

Beeld: ‘SustainaLab’ door Kyra Sacks in opdracht voor UVA.

Met stokken en windrichtingen in een conferentieoord

Een tweedaags programma ontwikkelen voor een grote groep directie- en bestuursleden kan op verschillende manieren. Bij Art Partner kiezen we graag voor een invulling die ruimte biedt voor de thema’s die er echt toe doen en voor de vraagstukken die zich vanuit de groep en het moment aandienen. Dat betekent dat op de vraag; ‘wat gaan we precies doen in deze twee dagen’ wij antwoorden: ‘dat weten wij nog niet maar wij garanderen dat het met aandacht wordt gedaan, ten dienste van jullie als groep en altijd bijzonder en impactvol is’.

Johan Bouwmeester (begeleider van teams, coach en schrijver van het boek ‘Waarde gedreven leiderschap) vroeg aan ons om het programma samen met hem vorm te geven. Wij brachten kunstenaar Nina Boas in om de deelnemers niet alleen rationeel, maar ook vanuit emotie met elkaar te verbinden. En dat leverde mooie momenten op waarin Nina de groep begeleidde in een oefening om voorbij het einde van de organisatie te kijken. Ook zorgde Nina ervoor dat ze met behulp van een ‘windrichting interventie’ elkaars hulpbronnen leerden kennen om die aan te kunnen spreken wanneer nodig. Door het programma continue bij te stellen op basis van wat wij uit de groep kregen, werkten wij aan een verandering op systemisch niveau.  Met als slot onderdeel een inventarisatie van concrete punten om als team te accepteren, behouden, versterken of te veranderen zodat er de maandag erna ook direct gestart kan worden aan de nieuwe koers!

 

Hoe benutten we het creatieve potentieel voor systeemverandering?

Natuurlijk. Superblij dat er op dit moment zoveel onderzoek wordt gedaan naar artistieke interventies en de rol van kunstenaars bij maatschappelijke vraagstukken. Toch zijn deze onderzoeken vaak nogal lastig te lezen. Dus…. Wij hebben uit dit rapport ‘Artists, Designers & Business in Cross-Sector Collaboration: A Report on the Untapped Potential for Systemic Change’ van onderzoekers Johanna Kouzmine-Karavaïeff en Khawar Hameed drie aanbevelingen en een paar leuke en interessante quotes gekozen.

De link naar het hele onderzoek vind je onder aan het artikel.

Aanbeveling #1: De overheid is belangrijk als aanjager voor sector overstijgende samenwerking

“Intense work-based environments with their own agendas, priorities, and complexities make it difficult to take a step back or go the extra mile and try out different and new approaches. This environmental context hinders progress toward innovative and new ways of working.”

Coalities werken aan woest ingewikkelde transities van de samenleving. Hoe zorg je ervoor dat je samen echt impact maakt? De transities waar we voor staan hebben cross-over creativiteit nodig. Wij ontwikkelden hiervoor Coalition Catalyst. Oplossingen voor de nog onbekende toekomst vragen om verbeeldingskracht en creativiteit. En alhoewel dit logisch klinkt, is ruimte maken voor verbeeldingskracht in de professionele omgeving minder eenvoudig. En dat is een groot gemis. Mooi hoe Project IDOLS hier al mee is gestart. En tegelijkertijd eens met de onderzoekers dat beleidsmakers dit mee moeten nemen om het echt blijvend aan te jagen.

Aanbeveling #10 uit het rapport: Er is meer aandacht nodig in het onderwijs. Blijk geven van echt geloof in interdisciplinaire en sector overschrijdende samenwerking. Specifiek, gedurfd en positief. Door studie- en trainingsprogramma te ontwerpen die de verschillende geloofssystemen, waarden, overtuigingen en gedragingen en praktijken van de verschillende sectoren sterk omarmen en verankeren.

“Dissimilarity is all about recognising and appreciating differences in the widest sense, in variance, and in alternative perspectives. It’s about openness to difference in terms of new situations and ways of doing things. It’s being bold about being different and taking a stance that reflects this in real-world practice.”

In Nederland zijn er echt al mooie initiatieven. Denk aan de minor Artful Business Creations van De Haagse Hogeschool opgezet door onder andere Lector Change Management Jacco van Uden. De Master Crossover Creativity van de Hogeschool voor Kunsten Utrecht. Of het Executive Leadership Program van THNK School of Creative Leadership. En… meer is altijd beter. In alle vormen van onderwijs!

Aanbeveling #14 Bijscholing in ‘culture brokerage’ voor leiders uit de bedrijfssectoren

“Due to working in silos, the awareness of how skills from different sectors could be leveraged to work together in optimal ways is low. A process of discovery can unfold the links between the offer and demand of different skill sets and the need for these in different sectors.”

Ja! Hoe mooi zou dat zijn. Als er mensen zijn binnen organisaties die de verbindende schakel kunnen en willen zijn tussen kunstenaars en hun organisatie. Die weten hoe je een netwerk van kunstenaars opbouwt en aan je verbindt, die begrijpen wat er nodig is voor de juiste match en die de voorwaarden weten te scheppen waarbinnen de samenwerking echt impact heeft. Het is een vak. En ja, dat kun je dus leren. Sector overschrijdend samenwerken is een kunst op zich. De samenwerking met kunstenaars voegt daar nog een extra laag aan toe. Wat is de rol van de ‘broker’ of de ‘intermediaire partij’ zoals wij die al 14 jaar vervullen? Wij ontwikkelen graag mee aan zo’n programma! En op dit moment loopt er een groot onderzoek naar de rol van de ‘broker’: SUSTAIN waar wij aan meewerken. Geleid door De Haagse Hogeschool en Avans.

Impact & business value

“A frequent question I received is: what is the value of artistic interventions, can you document their value-added? My answer is yes: we can show the values-added of artistic interventions! The point is that we need to expand what we mean when we pose the question, we need to move beyond the narrow economic and financial definition of value that unfortunately has come to dominate the discourse. Artistic interventions can offer the means to appreciate and enhance a far greater range of features that bring value to people, organizations and society. We need to learn how to talk about and recognize valuesadded, not just value-added.” – Ariane Berthoin Antal, Professor, WZB Berlin Social Science Center, Germany, and Audencia Business School, Nantes, France

Explore the future before it happens

“Artists have a great imagination so they can explore the future before it happens. You’re always in the present as an artist, so you don’t very much rely on history to be creative. There will be some things that are guiding you in terms of what has worked before, but then you’re not being creative. So, I think artists can bring presence to the problem, understanding to the problem, and project it into reality.” – Bonga Ntuli Strategy Director: Royal Haskoning DHV, South Africa

Het onderzoek is gratis te downloaden via de website van www.artisansofinnovation.com

IN BETWEEN: twee inzichten over onze rol

Het verbinden van kunstenaars aan organisatievraagstukken is steeds actueler. Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de rol van ‘verbinder’ zoals wij die als Art Partner al sinds 2008 vervullen en die ‘broker’ of ‘intermediair’ wordt genoemd. Afgelopen week kwamen we met alle partijen bij elkaar om de eerste fase van het onderzoek af te ronden. Twee eerste reflecties die jou kunnen helpen als je kunstenaars wilt inzetten voor een vraagstuk in je organisatie.

“Je bent in een experimentele ruimte”

Zodra kunstenaars en organisaties met elkaar samenwerken, betreden ze gezamenlijk een experimentele ruimte. Soms vergeten we dit te benoemen, terwijl juist het benoemen zoveel ruimte geeft. Want we hebben wel een gezamenlijk beeld van het vraagstuk, maar de kunst is om stap voor stap het proces met elkaar vorm te geven. Pas dan kun je écht inspelen op wat er leeft en wat de behoefte is. Het is onze rol om die ruimte te creëren. Dat is waar we goed in zijn. Dat is waar ‘the magic happens’ zoals een van de onderzoekers zei.

“Horen wie niet aan tafel zit”

“De kunst om te blijven kijken naar het gedeelde belang van alle betrokken. En het laten horen van de stemmen van degenen die niet aan tafel zitten.” Dit werd genoemd als een van de competenties die een ‘broker’ moet hebben. En wij voelen die rol ook zo. Maar als we kijken naar de thema’s en vraagstukken waar we de afgelopen 14 jaar aan gewerkt hebben, dan is dit zo’n wezenlijk onderdeel van het werk dat we doen, dat dit écht de gezamenlijke verantwoordelijkheid is van de opdrachtgever, de kunstenaar én de ‘broker’.  ‘Horen wie niet aan tafel zit’: vanuit onze rol helpen wij om de ruimte te creëren waarbinnen dat kan plaats vinden.

Over SUSTAIN: SUSTainable Artistic Innovation – In het vraagarticulatietraject dat ten grondslag ligt aan SUSTAIN kwam naar voren dat hier een belangrijke rol is weggelegd voor zogeheten innovatiebrokers: derde partijen die werelden van ondernemerschap en kunst op duurzame wijze met elkaar weten te verbinden. In SUSTAIN onderzoeken het lectoraat Change Management van De Haagse Hogeschool en Avans Hogeschool samen met verschillende partners hoe de body of knowledge en het handelingsinstrumentarium van deze innovatiebrokers te verrijken is. 

 

Een goed begin is het hele werk!

In deze tijd van thuiswerken vraagt het versterken van de samenwerking binnen teams extra aandacht. Zeker als het gaat om mensen zich met hun hart aan de gewenste ambitie te helpen verbinden. In de hectiek van alledag verdwijnen lange termijn ambities vaak naar de achtergrond. Om alle teamleden  te verbinden hebben wij meerdere artist-based teamsessie ontwikkeld. Hierin worden inzichten in teamontwikkeling gekoppeld aan interventietechnieken van kunstenaars. Op basis van uw vraag/thema voor de aankomende periode verzorgen wij, samen met een van onze kunstenaars, een op maat gemaakte unieke sessie. Het resultaat is een team dat niet alleen het strategie document kent maar hier ook persoonlijk aan is verbonden!

Praktische informatie:

  • Sessie duurt een dagdeel en is online (of live in overleg)
  • Gezamenlijke intake om de ambitie/vraag te formuleren

Neem contact op met: Hanneke Propitius, hanneke@art-partner.nl of 06 30455241

Hoe blijven we verbonden met elkaar ten tijde van hybride werken?

Voor een landelijke organisatie onderzoeken we wat ‘verbondenheid’ is, nu het kantoor niet automatisch meer de plek is waar je collega’s regelmatig tegenkomt. Als wezenlijk onderdeel van de overgang naar hybride werken.

Liminale fase

Onze opdrachtgever gaat net als veel andere organisaties over naar een hybride vorm van werken. De organisatie wordt daarop ingericht, maar ze hebben zich met elkaar nog geen beeld gevormd over wat dit betekent voor het gevoel van verbondenheid.

De fase waarin onze opdrachtgever (en vele andere organisaties) zich nu bevinden, wordt in de antropologie de liminale fase genoemd: de fase tussen de vroegere en toekomstige manier van (samen)werken, maar ook tussen de vroegere en toekomstige identiteit. In de afgelopen anderhalf jaar is dit veranderd, is de positie van mensen in de organisatie wellicht ook anders geworden, is er een andere werk-privé balans gevonden….

En je kunt pas iets willen als je het voor je ziet….

Een organisatie kan niet naadloos van het oude in het nieuwe overstappen. Dus hoe doe je dat? De liminale fase is een fase van veel onzekerheid, van ‘het niet weten’. Er is afscheid genomen van het oude, maar het nieuwe is nog niet ingeluid. Je kunt in deze fase ‘afdwingen’ dat mensen naar kantoor komen of je kiest ervoor om deze fase van het ‘nog niet weten’ te omarmen. Kunstenaars zijn meesters in het omarmen van onzekerheid omdat ze ook weten dat onzekerheid ruimte biedt voor nieuwe ideeën.

Rite de passage

Onze opdrachtgever heeft behoefte aan een ‘rite de passage’ die de overgang van thuis werken naar hybride werken markeert. Aan een vorm om het gevoel van belonging opnieuw aan te wakkeren bij werknemers. Het is zoeken naar een hybride werkvorm waarin het goede van het thuiswerken bewaard kan worden, maar het live onderdeel zijn van een organisatie zijn ook aanwezig is. En dat betekent dat je de veiligheid moet creëren om een open gesprek te voeren. Wat zijn de wensen en de zorgen?

Fly on the wall en andere artistieke interventies

Art Partner heeft veel energie om deze vraag op te pakken en is gestart met thuisbezoek van kunstenaars bij medewerkers. Als ‘fly on the wall’ onderzochten de kunstenaars hoe medewerkers hun werk-en-leven nu vormgeven. Ze observeerden en voerden kleine artistieke interventies uit en gingen door middel van associatie en visualisatie op zoek naar ingrediënten van belonging.

Het is een onderwerp dat veel oproept en dat schuurt. En juist dan is het zo belangrijk om in verbondenheid het gesprek aan te gaan. Want hoe blijf je met elkaar verbonden terwijl je deze nieuwe vormen van werken vormgeeft en experimenteert? We brengen vanuit de kunst een andere taal, de taal van het hart en de verbeelding. Op basis van het onderzoek zijn audio animaties gemaakt die worden ingezet voor een organisatie breed programma. Om met elkaar te verder te onderzoeken: Hoe ga je om met vrijheid & regels? Met het je uitspreken over je wat je nodig hebt? Met het betrekken en integreren van nieuwe medewerkers? En het blijvend bouwen aan een gevoel van belonging.

Dit project wordt uitgevoerd door:
Kyra Sacks, kunstenaar en antropoloog
Eefje Suijkerbuijk, regisseur
Sandra Boer, procesregisseur en antropoloog
Jetske Freeve, procesregisseur

 

Hoe maak je diversiteit en inclusie bespreekbaar binnen een universiteit?

Hoe kun je opkomen voor iemand die in een kwetsbaardere sociale positie verkeert dan jij? Hoe leer je als student Geneeskunde wat het betekent om een ‘ally’ te zijn, een bondgenoot? Met deze vragen gingen we samen met schrijver en filosoof Nisrine Mbarki aan de slag voor Erasmus MC. We onderzochten deze thema’s door artistiek kwalitatief onderzoek en gebruikten de werkelijke ervaringen van o.a. studenten, coassistenten, artsen en medewerkers binnen Erasmus MC als basis voor een onderwijsmodule voor studenten die aan hun coschappen beginnen.

Macht en onmacht in het ziekenhuis

In deel 1 van de  onderwijsmodule, ‘Macht en onmacht in het ziekenhuis’, onderzoeken studenten situaties waarin dit bondgenootschap relevant en noodzakelijk is. Bepaalde groepen mensen komen vaker onderdrukking dan andere. Denk aan racisme, seksisme, homofobie en andere vormen van discriminatie. Deze vormen van onderdrukking kunnen elkaar beïnvloeden en versterken. In dit deel van de module krijgen studenten hierin inzicht door te werken met monologen die gebaseerd zijn op werkelijke ervaringen én eigen ervaringen van de studenten.

Beeld: Sinine Nakhle

Allyship binnen de medische hiërarchie

In deel 2, ‘Allyship binnen de medische hiërarchie’, onderzoeken studenten wat je in dit soort pijnlijke situatie kunt doen. Welke rol je kunt vervullen is situatie gebonden: het ene moment kun je bondgenoot zijn, het andere moment heb je zelf een bondgenoot nodig. Tijdens dit onderdeel wordt actief gewerkt met cartoons en formuleren studenten aan de hand van huiswerkopdrachten en een gesprek over de cartoons wat een ally is, hoe je een ally bent en wanneer je een ally bent. Studenten formuleren hun eigen persoonlijke leerdoelen omtrent allyship  en leren van elkaar hoe ze steun kunnen bieden of vragen.

Voor deze vorm van bacheloronderwijs heeft Nisrine Mbarki deze ervaringen vertaald naar monologen. Cartoons en tekeningen werden gemaakt door Sinine Nahkle (Beirut by Dyke) en Khalid Albaih.

Impact op de organisatie

Deze manier van werken heeft grote impact op de organisatie. In het begin hebben we de organisatie uitgedaagd om na te denken over de vraag: Is it a move or a movement? Door de eerlijke, kwetsbare en krachtige verhalen van studenten over wat ze meemaken in het onderwijs en tijdens de coschappen kon een beweging ontstaan. Wil je hier meer over weten?
Neem contact op met: Sandra Boer, sandra@art-partner.nl, 06 55196542

Onderzoek: Kunstenaars in een bedrijf: dat moet toch schuren?

De artistieke interventies die Art Partner samen met kunstenaars bij organisaties doet, roepen vaak nieuwsgierigheid en veel vragen op. Want hoe overbrug je twee werelden die zo verschillend zijn?

Er is steeds meer aandacht voor de meerwaarde van kunstenaars in het niet-artistieke domein. Uit onze ervaring weten wij dat deze vermenging van werelden nieuwe inzichten, verbinding en op een ander niveau commitment oplevert. Tegelijkertijd zijn het verschillende werelden met een eigen taal, cultuur, een volledig andere dynamiek en tempo.

Behoud van verschillen

Onze rol als Art Partner is niet om dit verschil weg te poetsen of gelijk te maken: het behouden van de verschillen levert de meeste impact op. Maar hoe zorg je ervoor dat dit verschil meerwaarde krijgt en niet te veel gaat ‘schuren’?  Voor een relatief jong vakgebied zijn dit relevante vragen om te onderzoeken zodat de bewijsvoering en taal steeds steviger komt te staan. Daarom doen wij ook graag mee met het onderzoek van de Haagse Hogeschool en Avans Hogeschool waarin dit onderzocht wordt.

Wil je meer weten? Neem dan contact op met:
Hanneke Propitus, hanneke@art-partner.nl
Sandra Boer, sandra@art-partner.nl

Jetske Freeve

Tijdens mijn loopbaan bij corporate organisaties (Heineken) heb ik jarenlang gewerkt aan het ontwikkelen van innovaties die maatschappelijke vooruitgang en commerciële impact hand in hand laten gaan. Ik werd steeds enthousiaster om mij in te zetten voor deze maatschappelijke transities, onder andere circulariteit & natuur-inclusiviteit. Sinds een aantal jaren richt ik mij o.a. op het vormgeven en organiseren van samenwerkingen rond maatschappelijke thema’s, waaronder het opzetten van een coalitie voor méér biodiversiteit in de bouw: “Kruisbestuivers”. 

Ik zie steeds opnieuw dat men zich (te) snel op de inhoud en het resultaat richt. Het is de kunst om de tijd te nemen om de vraag achter de vraag te onderzoeken, coalities te bouwen, om vertrouwen te laten groeien en verbeeldingskracht op gang brengen. Dit levert dat altijd een vernieuwender eindresultaat, een beweging met draagvlak. The soft stuff is always harder than the hard stuff. In het samenwerken met anders-denkers en kunstenaars zie ik de grote missing link: creativiteit en verbeeldingskracht als SuperPowers voor transities. 

Iedereen doet mee: inzicht in een creatieve aanpak

Sociale participatie zorgt voor persoonlijk welzijn. Maar hoe staat het eigenlijk met de sociale participatie van mensen met een beperking? En wat is er nodig om deze te vergroten? Wij vonden een opening voor het maken van echt en gelijkwaardig contact, als een begin voor ruimere participatie. Aveleijn won er de Gehandicaptenzorgprijs mee! Project IDOLS maakte deze multi-stakeholder samenwerking met Aveleijn, de LFB, Stichting Prokkel, Gemeente Enschede,  Concordia, Loadstar en Gehring&Ketelaars mogelijk. Er is een geweldig verslag voor wie wil weten hoe zo’n multistakeholderproject waar de creatieve en culturele industrie bij aansluit tot stand komt.

Lees het hier!

Bouwen voor biodiversiteit

De wereld kan niet zonder biodiversiteit. In de natuur is alles in evenwicht. Een evenwicht dat even perfect als fragiel is. Haal een soort weg en alles raakt uit evenwicht. En dat heeft grote consequenties. Voor de wereld, voor de natuur en voor ons. Want biodiversiteit zorgt voor schone lucht, voedsel en schoon water. Ondanks het grote belang van biodiversiteit staat deze steeds meer onder druk. De bouwsector levert hieraan, vaak onbedoeld, een substantiële bijdrage. Dat moet anders, dat kan anders. Samen met verschillende partijen hebben wij de aan diverse projecten gewerkt die moeten bijdragen aan de groei van natuurinclusief bouwen. Een kruisbestuiving tussen verschillende disciplines met waardevolle resultaten.

Project Kruisbestuivers: verbeeldingskracht

Project kruisbestuivers: verbeeldingskracht

Projectontwikkelaars, overheden en bouwbedrijven wilden het wel anders aanpakken, maar wisten niet hoe. Ze zagen het natuurinclusief bouwen niet voor zich, en ook niet welke voordelen dit met zich meebrengt. En wat je niet voor je ziet, kun je ook niet bouwen. Het ontbreekt veel partijen aan verbeeldingskracht. In nauwe samenwerking met een groot aantal partijen en verschillende disciplines namen wij deel aan project Kruisbestuivers. Een project dat zoekt naar oplossingen die biodivers bouwen het nieuwe normaal maakt en dat leidt tot nieuwe oplossingen. Zo ontwikkelden wij de Snelstartgids Bouwen voor biodiversiteit. Een praktische gids voor bouwers met groene ambitie, die aan de hand van een concrete workshop hun verbeeldingskracht kunnen aanwakkeren en vanuit deze kracht hun plannen kunnen maken. Plannen waarin biodiversiteit het begin is en niet de sluitpost.

In samenwerking met VolkerWessels, KWS Infra, Primum, Provincie Zuid-Holland, Naturalis, Fronteer Strategy, Nelia Booden, Emke Idema en Jetske Freeve

Kruisbestuiversmethode in de praktijk

Voor twee bouwprojecten in de provincie Zuid-Holland, IJsselmondse Knoop en Tiengemetensingelgebied, waarin biodiversiteit een prominente rol moest gaan spelen, gingen wij aan de slag. Wij stelden een team samen van verschillende partijen en verschillende disciplines, een mix van professionals uit totaal verschillende expertises en denkwerelden. Van bouwers tot kunstenaars tot ecologen. Een groep die aan de slag ging volgens de kruisbestuiversmethode, onderdeel van de snelstartgids die in een eerder stadium binnen dit kader is ontworpen.

Kern van deze aanpak is dat de verbeeldingskracht van de betrokkenen wordt geprikkeld en ze worden aangemoedigd om vanuit een andere invalshoek naar het project te kijken. Om te ontwerpen vanuit ecosysteemdiensten, de diensten die de natuur ons levert zoals schoon drinkwater en voedsel, maar ook gezondheid en CO2-opname.

Tijdens de ontwerpsessies ontwikkelden de verschillende deelnemers diverse ideeën voor de invulling van het gebied, zoals een pluktuin en een waterrijk gebied waar de lepelaar zich thuis voelt. Vervolgens werden deze ideeën en ontwerpen binnen de groepen gepresenteerd en besproken, wat resulteerde  in een keuze van twee concepten. Concepten die als inspiratie dienen voor de concrete uitwerking van de plannen. En hoe deze plannen er ook uit komen te zien, biodiversiteit speelt een prominente rol.

 

In samenwerking met Jetske Freeve (Openers), VolkerWessels, KWS Infra, Primum, Naturalis en Provincie Zuid-Holland.

Snelstartgids Bouwen voor biodiversiteit

Deze Snelstartgids is géén toolbox met concrete tips om natuurinclusief te ontwerpen. Daar zijn er al veel van en ook zeer goede. Wél geeft deze gids handvatten om een proces in te richten dat mensen inspireert om te bouwen voor biodiversiteit. Concrete stappen om opdrachtgevers en bouwers te
laten verlangen om de waarde en schoonheid van de natuur tot onderdeel van elk bouwontwerp te maken.

Open hier de Snelstartgids

De ideeën in deze gids zijn ontwikkeld met ruim zestig experts vanuit uiteenlopende disciplines.
Over deze Snelstartgids Niet alleen bouwers, opdrachtgevers, en biodiversiteitsexperts, maar ook
architecten, kunstenaars, marketeers en innovatieve ondernemers. Mensen die voorop lopen in de wereld, en weten hoe je een kritische massa in beweging zet. Deze handleiding helpt om door andere ogen naar een project te kijken en opnieuw de waarde ervan te bepalen.

Ecologisch én economisch.
De natuur als startpunt.
Dus niet als sluitpost

Bekijk de Snelstartgids hier.

Zoektocht naar nieuwe rituelen

De coronapandemie brengt regels en beperkingen met zich mee voor de uitvaartsector. Dit heeft verschillende effecten op medewerkers en nabestaanden. Van pijn en verwarring door wat niet meer kan tot snel schakelen en improviseren. Van verwondering over de grotere intimiteit tijdens de kleinschalige diensten tot frustratie door een juist minder persoonlijke dienstverlening op afstand. Door in gesprek te gaan met medewerkers van DELA ontdekten we hoe corona voor een ogenblik het stramien heeft doorbroken van de vanzelfsprekende manier waarop we de dood vormgeven. Daarbij kwam behoefte aan een meer persoonlijke invulling van afscheidsrituelen bovendrijven.

Ons werd snel duidelijk dat simpelweg nieuwe rituelen ontwerpen om het ontstane gat te vullen en het ongemak te verhullen niet volstaat. De tijd waarin we leven vraagt om een transformatie van het proces en een herformulering van waarom we doen wat we doen. Vraagtekens durven zetten bij wat normaal wordt geacht. Want wat is de functie van een uitvaart? Hoe spreken rituelen tot ons? In welke tradities zijn ze verankerd? Wanneer krijgen handelingen daadwerkelijk betekenis en wanneer slaan ze de plank mis? En belangrijk: hoe komt een ritueel tot stand? We gingen niet op zoek naar nieuwe kant en klare rituelen maar naar een manier om het proces rond een uitvaart te transformeren, zodat uiteindelijk persoonlijke rituelen vervlochten kunnen worden met de praktische zaken van een uitvaart die er nu eenmaal bij horen.

Beeld: Kyra Sacks

Medewerkers van DELA werden uitgenodigd zich aan te sluiten bij dit onderzoek. Vooral bij de uitvaartverzorgers onder hen raakten de online bijeenkomsten een gevoelige snaar. Ze deelden hun ervaringen en vertelden hoe in het eerste gesprek dat zij voeren met nabestaanden in rap tempo belangrijke keuzes gemaakt worden. Hoe creëer je als uitvaartverzorger ruimte voor nabestaanden om zelf dingen in te brengen en prikkel je de verbeelding? Bijvoorbeeld over de rol van de andere aanwezigen, de gebruikte symbolen, geuren of objecten. Of over het vinden van een rode draad tijdens de uitvaart. Door aan de vaak gestelde vraag ‘wat is normaal?’ tegemoet te komen, krijgen nabestaanden houvast, maar vormt zich ook een voorspelbaar stramien waarvan het soms moeilijk losbreken is. We vroegen ons dus af: Wat als er andere vragen gesteld zouden worden? Hieruit zijn twee invalshoeken voortgevloeid waarmee uitvaartverzorgers en begeleiders zijn gaan experimenteren. Dat was even aftasten, want of deze andere vragen gesteld konden worden bleek sterk afhankelijk van de setting en chemie die ze voelden met de nabestaanden. Maar daar waar het kon, brachten ze de nieuwe vragen in, legden ze beeldkaarten die wij voor ze maakten op tafel en nodigden ze nabestaanden uit om kernwoorden te zoeken en te verzamelen.

Ondertussen zochten wij met kunstenaars Kyra Sacks, Erik Willems en Lina Issa naar de juiste rol om hen daarin te inspireren. We zijn ondersteunend geweest, niet leidend. We voelden enorme nabijheid tijdens sessies waarin persoonlijke ervaringen werden gedeeld, maar ook afstand omdat we nog niet echt hebben kunnen meekijken, meelopen en meedenken in concrete situaties. Daarbij is corona niet de enige uitdaging die uitvaartverzorgers voor hun kiezen krijgen. We realiseerden ons hoezeer hun werk balanceert tussen steun bieden en ruimte geven, tussen zowel aanwezig als onzichtbaar zijn, tussen regelwerk en stil staan, praktische ondersteuning en verdieping. Er is te midden van die hoge werkdruk behoefte aan inspiratie en verbinding en een verlangen om samen, met ons en onderling, te onderzoeken en te reflecteren en zo het palet uit te breiden.

Werken in deze sector vergt veel van medewerkers en de bron moet gevoed worden om niet op te raken. Het is daarom essentieel om met uitvaartverzorgers en andere medewerkers die verbeelding aan te blijven boren en ervaringen uit te wisselen op basis van een gemeenschappelijk doel: bewust worden van en beter worden in het begeleiden van het creatief proces rondom het vormgeven van een uitvaart. Inspiratie is een belangrijke vorm van zorg voor medewerkers. Er is meer aandacht en tijd nodig om deze nieuwe invalshoek te verkennen en verankeren om zo de harde werkelijkheid rondom een overlijden een beetje op te tillen. Want dat, denken wij, is de kracht van een betekenisvol ritueel.

Creatief team: Erik Willems, Lina Issa, Kyra Sacks, Robert Tordoir en Sandra Boer ism medewerkers van DELA.
Tekst: Kyra Sacks

Werken vanuit waardevol contact

In samenwerking met Vilans, de landelijke kennisorganisatie voor langdurende zorg, ontwikkelden wij in 2021 drie online ervaringssymposia. Een bijzondere opdracht, omdat het voor veel medewerkers het eerste moment was sinds het uitbreken van de coronacrisis dat ze zonder de dagelijkse stress zichzelf konden verrijken met nieuwe inzichten. Maar ook een uitdagende opdracht, want hoe zorg je dat de bezoekers betrokken blijven en de mogelijkheid krijgen een bijdrage te leveren tijdens een symposium dat zich online afspeelt? Wij vonden de oplossing in het opknippen van het symposium in drie delen, ieder met een eigen thema: ‘eigen regie’, ‘communicatie’ en ‘1000’ begeleiders’. Daarnaast maakten wij voor ieder symposium een speciale film waarin een van de ervaringsdeskundigen centraal staat en daarmee de belevingswereld van de betreffende ervaringsdeskundige.

Voor elk thema spraken we ook met zorgprofessionals, begeleiders en naasten. Om hun kant te belichten in ‘theatrale lezingen’. Deze ervaringen stonden centraal tijdens de symposia en maakten het mogelijk cliënten, begeleiders, zorgprofessionals en naasten van mensen met een beperking op een liefdevolle manier uit te dagen om zich opnieuw in hun cliënt of naaste te verplaatsen. Niet om hen erop te wijzen dat ze het anders of beter moeten doen. Integendeel, want als er het afgelopen jaar iets duidelijk is geworden, dan het is het de enorme betrokkenheid en inzet van de begeleiders en zorgprofessionals. Maar om handvatten te geven om nog betere zorg te verlenen. Centraal hierin staat de zogenaamde blinde vlek. Dit is een kleine handeling die een cliënt als niet prettig ervaart en die kan uitgroeien tot een vast patroon en die ruis kan veroorzaken tussen de cliënt en de zorgprofessional, begeleider of een van de naasten. De ervaring leert dat het identificeren van deze blinde vlek een eye-opener kan zijn voor alle betrokkenen en een belangrijke eerste stap is naar het verlenen van nog betere en waardevollere zorg.

Dit project is onderdeel van het programma Volwaardig leven van het Ministerie van VWS. Ervaringsleren geeft een frisse, nieuwe kijk op hoe je de zorg en ondersteuning op dit moment inricht. En hoe je dat misschien wel anders wilt aanpakken na deze ervaring. Alle informatie over de ervaringssymposia, de films en de theatrale lezingen is te vinden op: Ervaringsleren | Kennisplein Gehandicaptensector

Het creatief team bestond uit: Milan Dorreboom (LFB, thema communicatie), Sagar Marhe (LFB, thema 1000 begeleiders), Idman Nur (LFB, thema communicatie) Anne Gehring en Vera Ketelaars (theatermakers), Jan Hoek (fotograaf en beeldend kunstenaar), Gwen Pol (regisseur), Boris de Ruijter (film) en Sandra Boer (overall regie, procesbegeleiding en programma vanuit Art Partner).

De wil en de verbeelding

Auteur: Emke Idema, Art Partner, 2020

‘We hebben er geen gevoel bij.
We hebben er geen verstand van.
We hebben er geen belang bij.
We hebben er geen beeld van.’

Biodiversiteit leeft niet in onze organisaties.
Veel mensen die we gesproken hebben zien niet voor zich wat het, ook voor ons, kan betekenen.
Waarom komt biodiversiteit nog niet in het toekomstbeeld van ons allemaal voor?
Waar zijn onze hoop en onze verlangens over een rijke natuurlijke leefomgeving?
Waar is ons gevoel van verantwoordelijkheid voor de wereld waar we in leven?
Het lijkt erop dat we onze verantwoordelijkheid niet nemen, omdat we geen beelden hebben van hoe het anders kan.

Om verandering te kunnen maken,
moeten we iets willen.

Om iets te willen,
moeten we ons er een concreet beeld van kunnen vormen.

Je kunt pas naar de maan willen, als je je hebt voorgesteld hoe er een mens op de maan staat.
Je kunt pas een wijk bouwen die onzichtbaar is van bovenaf als je dat eerst in je hoofd hebt gezien.
Je kunt pas een stad maken die bestaat uit tachtig procent groen, als je weet hoe de gebouwen er dan uit zien.
En pas als we het willen, dan gaan we het doen.

We hebben beelden nodig om onszelf en anderen tot verandering aan te kunnen zetten, om onszelf en anderen hartstochtelijk naar iets te laten verlangen. Onwillige politici, onwetende projectleiders, conservatieve directeuren en de goegemeente. Maar ook onszelf, onze buren, onze vrienden.

We moeten onszelf en anderen een beeld kunnen voorspiegelen van een groene, soortenrijke leefomgeving. En van hoe dat de kwaliteit van onze levens immens beïnvloedt.

Je investeert pas, als je begrijpt waarin.

Emke Idema is als autonoom kunstenaar betrokken bij Art Partner. Op initiatief van Project IDOLS werken we samen met VolkerWessels, KWS Infra, Primum, Provincie Zuid-Holland, Naturalis, Fronteer, Openers (Jetske Freeve) en Art Partner om Biodiversiteit tot het nieuwe normaal in de bouw te maken. Tekening is van Machteld Aardse van De Beeldvormers

Feel the Fear and Focus!

Author: Grainne Delaney, storycoach Art Partner
Image: De Beeldvormers

Meet Pieter, co-founder of a consultancy firm that develops leaders. We are in the middle of a coaching session about a forthcoming event. Using a theatre exercise called ‘Open Speak’, he describes his thoughts and feelings about opening the conference and speaking in public.

‘I’m okay in front of a few people, but last time I presented, halfway through they started looking at their phones, so I started talking faster. I became really self-conscious, messed up my speech and I shut down.’

As he speaks, his hands become fists, he rounds his shoulders and the tightness of his jaw makes his voice sounds metallic. He looks like he wants to start a fight!

‘What if….?’

‘I know this doesn’t make sense,’ he continues. ‘Organising this conference is my dream come true. I know it’s important work. But now the idea of speaking in front of 280 strangers, makes me think: What if it’s not interesting enough? What if they don’t like me? What if my content is really off-target? What if I can’t answer their questions and the audience thinks I’m a fake?’

Pacing the room, he describes his heart in his throat, churning in his stomach and his dry mouth. ‘I can’t help it! What if I mess up again? How do I control my thoughts?’

The ‘What if..’ list of doom is getting longer!

Just the act of remembering the last time he spoke in front of an audience and imagining the next one, has put Pieter into a stress response.

‘It’s ridiculous!’ he declares. ‘I’m a professional.’

Focus: Feel the Fear

Getting a grip on this physical and mental state requires practice. The first thing we must do is understand where we are. I like to begin with how the body actually feels. ‘Open Speak’ helps us become more aware of and describe exactly what is happening physically, mentally and emotionally. Acknowledging our inner processes makes it easier to switch focus and do something about it.

Focus: Breath – Be Here Now.

One element that helps switch focus from freeze, (or fight) to flow, is observing the breath to bring us into the here and now. Seated with Pieter, we go into a 3-minute mindful exercise. But it’s not working. Pieter is still in his anxiety state. He is frowning, jittery and he can’t sit still.

Focus: Take Action! 

You cannot escape fear, rationalise it away, or ignore it. You have to move through it.

We work through a good physical warm up, stretching and shaking to release the tension, allowing the nervous energy to move through the body, followed by a good vocal workout.

After 15 minutes, he is calmer.

‘I already feel better,’ he says. ‘My headache is gone,’

‘Great,’ I say. ‘Now focus on how you want to feel.’

‘I want to feel proud. But I don’t want to come across as arrogant,’ he replies.

This is a statement I often hear when preparing for a presentation.

The postures and gestures both look open, but arrogance is not the same as pride. They have different thoughts and intentions.

‘The audience is smart and emotionally intelligent.’ I tell him. ‘They will pick up on your body language, unconsciously mirror it and feel what you feel. So, let’s get really clear.’

Focus: Intention.

We switch between the two, embodying Pride and Arrogance, becoming more precise about each thought and sensation, until he understands the difference.

For Pieter, ‘arrogant’ has the thought: ‘I am better than you’, connected with the intention: ‘You need to listen because I know more than you do.’ Physically there is more tightness in the body, less space on stage and less warmth in his voice.

He discovers ‘proud’ has the thought – ‘I am happy. I have worked hard and achieved insight.’ With the intention: ‘Now I want to share what I have learned with you because I believe it will help.’

‘What does proud look like?’ I ask.

‘Like this!’ He stands up straight, filling the room with presence, opens his arms in a welcoming gesture and smiles.

Now his mind and body are aligned and working together.

Let’s connect this to content.

Focus: W.A.I.T. Why Am I Talking?

What does the audience need to hear? Why is it important for them?

When I have doubts about content, I focus on the single most important person in the theatre: The Audience.

Every time I step onstage, I make sure, I want to speak and that I know why.

When we get our purpose straight, we can focus on delivering with impact. Because the reason and need to speak will override your fear. Pieter needs no support here.

‘I know how important this topic is for current and emerging leaders,’ he says passionately. ‘I know this can make a difference.’

He is speaking now for the benefit of others, for a group, for an organisation.

He has shifted his attention from Me to We.

‘Let’s try a thought experiment,’ I say. ‘What if…the audience really want you to succeed? Where is your attention now?’

‘On doing a really good job speaking.’ he says enthusiastically. ‘On enjoying myself.’ He smiles and stands up to rehearse his speech again. He takes on his embodiment of pride.

He looks confident and I hear the voice of a leader.

Focus: Mastery not Perfection.

Speaking in Public is a learned skill. It takes practice. As an actress, I know that Fear will never go away. It’s part of who I am and what I do.

When I think my performance must be perfect, I start doubting my ability. Telling myself, ‘After 20 years, I shouldn’t feel like this,’ also keeps me stuck.

But the goal is not perfection. The goal is mastery.

And from Mastery comes confidence.

Feel the fear . . . and focus.

Tips for Switching Focus.

  • Channel your nervous energy into a good physical and vocal warm up.
  • Get curious about your feelings. Don’t suppress them, it makes it worse. Use ‘Open Speak’. Acknowledge your anxiety and tell the truth. Then take action.
  • Get curious about your thoughts. Which ones empower you? Which thoughts keep you small? Give yourself a more positive intention. How do you want to show up?
  • Tell yourself a different story. ‘What if…’ is the actor’s most powerful tool of the imagination. What if I am not nervous? What if I am actually passionate, or excited? They are the same physical symptoms after all. What if the audience wants me to succeed? What changes?
  • When there is too much focus on Me, switch to We. Focus your attention on others: Listen deeply to other speakers, give them the gift of your attention. Talk to the audience during the break, or before the beginning of a meeting.
  • Remember your personal purpose. Your message is important. You are the only one who can deliver it.
  • “Give them a present!”, Art Partner story coach, theatre playwright and director Andreas Vonder says. “You have prepared the best you can, wrapped it in rehearsal. And now, it’s time to give your audience a gift.

Grainne Delaney is a performance artist, psychologist and story coach at Art Partner. The past six years over 700 consultants, accountants, directors and partners followed the storytelling course ‘Into the light: the Science & Art of Storytelling’ that she runs with Andreas Vonder and Art Partner.

In our Storytelling course you learn theatre techniques to set clear intentions and prepare your story, so the desire to share your message is stronger than your imagined fear. 

We provide space and time to rehearse, with practical exercises for staying grounded on stage, controlling your breath, and placing focus.

Want to experience this first hand?

Join our open course starting January 8th, 2021, join Art Partner’s ‘Into The Light’ Storytelling training: www.art-partner.nl/intothelight or contact us for possibilities of inhouse training.

Contact: Robert Tordoir, 0648409132 or robert@art-partner.nl

 

Emotion, emotion, emotion: finding flow

Author: Grainne Delaney, storycoach Art Partner

Meet Henry. As a Financial Partner he is deeply analytical, wants the facts clearly and simply delivered. He is not afraid to speak up, likes debate and follows the rules. We are discussing his Storytelling goal; to make more impact by being more personal when talking to clients.

I only have an hour’s coaching session to get him up on his feet, moving. He is one of those experts that comes across as distant and tense. A talking head. A very clever talking head, but disconnected from his body and can only broadcast data, the facts, in a serious monotone. He rarely smiles.

Facts + Personal Response = Story

I sense an allergy to actors. He is reacting to me with extreme caution as if any sudden emotional expression may trigger him to shut down.

‘I don’t want to look like a Clown and I’m not Sylvester Stallone!’ he tells me. ‘I want to stay authentic – too much jumping about it’s not me. It’s acting. I’m not an actor. It’s too much.’

‘Do you want to make an impact?’

‘Yes.’

‘Then we need more colour’, I say. ‘More landscape, more highs and lows, more geography. The audience need a reason to stay listening. And the glue that keeps them engaged is emotion. You need to show more emotion.’

We have to take a calculated risk and use this hour to experiment, to step outside our comfort zone, to stretch.’

‘I’m already out of my comfort zone sharing something personal.’

‘Yes, it’s personal’, I reply, ‘but that is only one part of the equation. You are presenting the facts of ‘Here is what happened to me’. We have to add the other half of your story: how you felt and thought about what happened.’

Circle Solution: Action – Reaction

I draw a circle on the board. For every (external) action there is an (internal) reaction.

Slowly, we build up an emotional map, ‘subtext’ in theatre-speak. His personal response to what is going on underneath the events and facts. The journey of his inner life. Discoveries, decisions, his thought process. I write these down on the inside of the circle.

I tell him straight.

‘Here’s the deal: If you don’t share the inside of the circle, you don’t really share anything personal.’

E-Motion = E (energy) + M (movement)

He feels more confident about the ‘why’, now we have to explore the ‘how’.

‘So what do I do with my hands?’ he asks. That is my next challenge. I only have half an hour left to get him active in the space, to ‘embody’ his story physically.

Energy comes through the body, but he is speaking so fast that his body cannot keep pace with his words. Information is streaming from head to mouth in statements that are all the same length. I ask him to speak in slow motion and as he slows down, his body starts to make more natural, congruent gestures. His words begin to pass through his heart before they come out through his mouth. He starts to relive his story, not just retell it.

We experiment with colour. Using emphasis, pause, scaling, different levels of tension, positioning in the space, hands open, closed and filming short extracts. Reviewing, repeating, rehearsing.

‘I feel awkward’, he says. But when I show him the film of his last 2 minutes, he is surprised.

His presentation is more dynamic. There is more flow. More variety. More Life.

‘I look quite normal on the outside!’ he smiles.

‘I still have doubts’, he says as he shakes my hand to leave.

‘About?’

‘Everything!’

‘Well that’s perfectly normal, you are pushing your envelope and stepping outside your comfort zone, big time. You have agreed with yourself to try something very different and of course it’s going to be uncomfortable, at first.’

Being a performer takes tremendous courage.

Tips for adding E-Motion.

There are many ways to add emotion to a presentation or story. It is not about exaggerating and expressing. It is about identifying your inner life, the emotional journey you go on.

You want to share not only the series of events that took place, but also the highs and lows, the changes, the twists and turns that affected you in such a way that you take us to that moment and allow us to experience your story as our own.

Here are some steps to start rehearsing with.

  • Identify your inner life, your E-Map (Emotional Map). You don’t have to share or demonstrate all of it. Choose the moments in your journey that have the most action or change for you.
  • Speak those moments as if you are in the present tense. Make it a live event, in the here and now. I am. You don’t retell a story, you relive it.
  • Use your breath. Remember when you were angry, sad, joyful. What was your breathing pattern like?
  • Rhythm. When we are emotional we speed up or slow down. Experiment.
  • Tension. Muscle tension affects the tone of your voice. Play with adding and releasing tension in your hands, jaw, shoulders.
  • Weight. We can bring attention to an important word by using more power behind the breath to make it stand out.
  • Pause. Again. Silence gives us status, but also signals a significant moment. Use it to highlight a decision, before a personal response, or after a reaction. Let it resonate.
  • Rehearse, rehearse, rehearse. Deliberate practice leads to peak performance.

Grainne Delaney is a performance artist, psychologist and storycoach at Art Partner. The past six years over 700 consultants, accountants, directors and partners followed the storytelling course ‘Into the light: the science & art of storytelling’ that she runs with Andreas Vonder and Art Partner.

Want to experience this first hand?

Join our open course starting January 8th, 2021, join Art Partner’s ‘Into The Light’ Storytelling training: www.art-partner.nl/intothelight or contact us for possibilities of inhouse training.

Contact: Robert Tordoir, 0648409132 or robert@art-partner.nl

Het middelpunt van de belangstelling? Dat noemden ze bij ons thuis uitslovers

Auteur: Andreas Vonder
Fotografie: Giath Taha

Na een training rijd ik in het donker terug over de A2 van Utrecht naar Amsterdam en luister naar BNR. ‘Vroeger had ik spreekangst, nu is presenteren mijn core business’, klinkt tijdens het reclameblok uit de speakers. Presentatievaardigheden maken het verschil op de werkvloer. Wie zijn of haar ideeën met impact kan overbrengen, staat 10-0 voor op mensen die dat niet kunnen. Voor spreekangst of plankenkoorts geldt dat we weten wat de aanleiding is: spreken in het openbaar. Maar wat is de oorzaak?

Lees deze blog verder op Management&Consulting

Intothelight.nl

Presenteren voor publiek is voor de meeste mensen een stressvolle bezigheid. Hoe maak ik impact? Hoe zorg ik ervoor dat mijn boodschap blijft hangen? Hoe inspireer ik anderen? Hoe structureer ik mijn verhaal? Hoe kom ik zelfverzekerd over? Hoe houd ik mijn zenuwen in bedwang? Wat doe ik met mijn handen?

Antwoord op deze en nog veel meer vragen krijg je van theatermakers Grainne Delaney en Andreas Vonder tijdens de training Into the Light. Na meer dan 700 mensen in-company getraind te hebben willen wij nu ook individuele deelnemers de mogelijkheid bieden om aan deze succesvolle training deel te nemen.

Ben je een expert op jouw kennisgebied, wil je je vaardigheden verbeteren, de impact op je publiek vergroten of je mindset en ervaringen rond presentaties veranderen?

Alle informatie over data, aanmelden, ervaringen van anderen kun je vinden op www.intothelight.nl 

 

 

Romeo en Julia: leren van een repetitieproces

Auteur: Sandra Boer, oprichter Art Partner

Plotseling bevind ik mij bij een repetitie van Het Nationale Ballet tijdens het Global Corporate Ladies Event van Houthoff advocaten. Een leeg podium. Twee jonge dansers, Romeo en Julia. Adjunct-artistiek directeur Rachel Beaujean beschrijft aan de dansers waar ze zijn.

“We zijn in de slaapkamer, er staat een bed in het midden van de ruimte, een deur waar elk moment iemand binnen kan komen aan de rechterkant en een raam aan de linkerkant waar Romeo door kan ontsnappen. Dit is de laatste keer dat jullie samen zullen dansen.”

Ik merk dat mijn aandacht niet naar de dansers uitgaat, maar dat ik in fascinatie kijk naar Rachel Beaujean in haar rol als regisseur. Heel even mag ik getuige zijn van een repetitieproces dat waarschijnlijk al weken aan de gang is. Het is voelbaar dat er een unieke en heldere visie ten grondslag ligt aan deze vertolking van Romeo en Julia van Rudi van Dantzig (1933-2012). De pianist, de dansers, de regisseur, ze wéten wat het einddoel is, waar ze naartoe op weg zijn met elkaar. Wat maakt nou dat ik zo gefascineerd ben door Rachel Beaujean?

Er is niets te zien behalve het podium, maar we zíjn in de slaapkamer van Romeo en Julia. De muziek begint en als de dansers beginnen met dansen realiseer ik me dat we getuige zijn van een intiem en kwetsbaar moment.

En ik leer. Ik leer ter plekke van de regisseur en ik merk dat ik volledig in de ban ben van de wijze waarop ze met dit team werkt. Er is helderheid in rolverdeling en door die helderheid zijn de pianist, regisseur en dansers volstrekt gelijkwaardig. Alle vier wéten ze waar ze aan werken en alles is erop gericht om samen de hoogst mogelijke kwaliteit neer te zetten.

De aanwijzingen van de regisseur zijn helder. En wat bijzonder is, is dat elke regieaanwijzing, de feedback, gericht is op wat ze wél wil zien en niet op wat ze niet wil zien. Datgene wat ze anders wil, duidt ze door heel precies aan te geven welk effect een bepaalde beweging of gezichtsuitdrukking heeft op het publiek. Ze beschrijft het ‘gedrag’ dat ze zojuist heeft gezien en is daar niet ondubbelzinnig in. Ze beschrijft de feiten en benoemt wat er gebeurt. Ook de timing van de regieaanwijzingen valt me op. Niet achteraf, maar direct en met voldoende tijd om de aanwijzing uit te proberen, te kijken of het werkt.

De reactie van de dansers op haar aanwijzingen is minstens zo bijzonder. Ze gaan niet in discussie en lijken haar aanwijzingen niet als kritiek op te vatten. Ze vertrouwen haar en accepteren haar feedback als iets positiefs, als een kans om te leren. Ze schieten niet in de verdediging en voelen de ruimte om toelichting te vragen als ze iets niet helemaal begrijpen. Dit geeft haar de gelegenheid om te kijken of haar regieaanwijzing het gewenste effect heeft en zo nodig aan te passen, fijn te slijpen, net zo lang tot ze allemaal ervaren dat het klopt.

Geen woorden om ons te vertellen wat we zien, alleen het beeld dat de dansers oproepen met hun lichaamstaal. De ‘regisseur’ is op deze manier niet alleen de tolk tussen visie en dansers, ze is ook tolk tussen dansers en publiek. Deze korte repetitie is een spiegel voor mij en mijn persoonlijk leiderschap en laat eens en te meer zien hoeveel leiders nog van de kunstwereld kunnen leren.

Met dank aan: Houthoff Cocktails, Culture & Change
#GlobalCorporateLadiesEvent #rachelbeaujean #timothyvanpoucke #salomeleverashvili #hetnationaleballet #houthoff #michaelmouratch

Willum Geerts

In een mengvorm van installatie, performance, audio- en videowerk, grafisch ontwerp, tekenen, schilderen, taal en onverwachte omstandigheden, creëer ik momenten van chaos, verstilling, verwarring en overgave waarin de toeschouwer vaak niet anders kan dan een actieve positie in te nemen.

Ik gebruik de kracht van kunst om via humor, kritisch entertainment en onbevangen engagement de absurde menselijke conditie te bevragen. En zo heersende opvattingen en structuren te doorbreken, waarbij slagen en falen gelijkwaardig als strategie worden ingezet. Ik speel, prik, en kantel een situatie net zolang totdat het wankelt en valt. Waarna ik het weer vriendelijk overeind help om het vervolgens weer met een gerust hart de andere kant op te kantelen.

Ik zie de uitdaging om juist daar waar kunst niet vanzelfsprekend is, iedereen te ontwapenen door de verbeelding de macht te laten grijpen. En in gezamenlijkheid tot inzichten te komen door het onbekende en onverwachte met open armen te ontvangen.

Hoe het zien van blinde vlekken de zorg beter maakt

Aveleijn is een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking. Er werken bijna tweeduizend mensen die zich op tachtig locaties met hart en ziel inzetten voor hun cliënten. Iedere dag weer. Maar ondanks hun betrokkenheid en tomeloze inzet, gaat niet altijd alles goed. Zo kan het gebeuren dat een medewerker iets doet wat cliënten niet prettig vinden, zonder dat hij of zij er erg in heeft. Dit kan een zogenaamde ‘blinde vlek’ zijn. Een kleine handeling die uitgroeit tot een vast patroon met als gevolg dat er steeds meer ruis ontstaat tussen de wensen van cliënten en de aanpak van medewerkers. Wat als kleine handeling begint, eindigt als iets dat het welzijn van cliënten aantast.

Aveleijn kwam naar ons vanwege onze onderscheidende en creatieve aanpak. Wij ontwikkelden in samenwerking met Anne Gehring – theatermaker en moeder van een zoon met syndroom van Down – een speciale dag voor 200 medewerkers. Het werd een dag vol ontdekking en reflectie. Anne las voor uit een dagboek dat ze tijdens haar verblijf bij Aveleijn, voorafgaand aan deze dag, had bijgehouden. Het was een persoonlijk verhaal waarin ze de medewerkers een liefdevolle spiegel voorhield. Maar ook de medewerkers gingen aan de slag. Zij werden door prikkelende interventies en andere werkvormen uitgedaagd om hun eigen functioneren door een andere bril te bekijken.

In totaal werden er maar liefst 162 blinde vlekken geformuleerd. Van ‘ik blijf aan regels hangen terwijl dit de cliënt juist belemmert’ tot ‘ik vul te snel in voor de ander’. Waardevolle zelfinzichten die de medewerkers genoeg aanknopingspunten gaven om nog beter voor de cliënten te kunnen zorgen. En voor zichzelf.

Kunstenaar: Anne Gehring i.s.m. Lina Issa

Annemiek Vera

“In alles wat ik doe ben ik nieuwsgierig naar de bronnen die in mensen leven. Wat voor een kennis huist er in je? Wat voor een ervaringen leven er ik jou? En weet je deze om te zetten tot wijsheid en een drive? Dit is waar ik mij graag begeef met mensen, groepen, kunstenaars, collega’s. We kijken vaak vooruit, hebben onze focus op de dingen waar we tekort schieten of vinden dat we in bepaalde opzichten nog niet genoeg in ontwikkeld zijn. Wat maakt wie we zijn, ervaren we misschien wel als (te) vanzelfsprekend. Ik draai het graag om; hoe kun je wie je bent en wat je bij je draagt, beter benutten en inzetten? Niets is vanzelfsprekend!”

Het werk van Annemiek zet je oog in oog met kwetsbaarheid; met een unieke bezielde binnenwereld die zoveel schoonheid bevat en ontroering kan oproepen. Annemiek is al sinds 2004 verbonden aan de HKU als docent en sinds 2015 aan het Lectoraat Muzische Professionalisering. Op basis van haar ervaring ontwikkelde ze de Masterclass Return-to-Sender, een unieke en bijzondere masterclass voor teams die een stap dieper durven en willen gaan.

 

Julika Marijn

“Ik ben een stemgever. In mijn theatervoorstellingen geef ik stem aan krachtvrouwen die hun eigen weg zochten en daarmee de wereld sterk hebben beïnvloed. Ik geloof dat wereld snakt naar sterke vrouwen en hun stem. Ik stimuleer o.a. mensen hun eigen kracht te vinden door op een podium hun verhaal te vertellen. Daarbij put ik uit mijn ervaring als performer en maak ik gebruik van ademtechnieken.

Ik doe graag op een theatrale manier interventies om de stem van vrouwen binnen een organisatie sterker en duidelijker hoorbaar te maken.”

Met Julika werk(t)en we o.a. voor KPMG en De Haagse Hogeschool.

Haar voorstelling ‘Uit Verdriet Geboren’, een persoonlijke zoektocht naar de kunstverzamelaar Helene Kröller-Müller, is vanaf september in reprise en een aanrader! En in het voorjaar van 2020 komt Julika met een nieuwe voorstelling ‘Etty Hillesum, Dat onverwoestbare in mij‘, in het kader van 75 jaar bevrijding.

Marjet Wessels Boer

Studio Wessels Boer animeert de openbare ruimte met objecten of ingrepen die je thuis doen voelen, je verbinden met je omgeving en je verwonderen. Het werk wordt vaak geïntegreerd in de bestaande architectuur of infrastructuur van een plek en creëert een overgang tussen de openbare en private sfeer.

“Wat mij het meest verbaasd heeft tijdens de opdracht(en) die ik met Art Partner deed was de openheid en het enthousiasme van betrokkenen. De oorspronkelijke opdracht vroeg om een werk aan de gevel; maar ik bedacht een groot permanent kleed op straat in de Henrick de Keijserstraat in Amsterdam. http://www.studiowesselsboer.nl/work/streetcarpet

Zowel de opdrachtgever (Stadgenoot) en het stadsdeel durfden dit aan en gingen ervoor. Niemand zag teveel beren op de weg. De vergunningen waren geen probleem en met minimale middelen was het resultaat een heuse metamorfose. De uitvoerders vonden het zelf erg leuk om eens wat anders dan een fietspad te spuiten. De reacties van de bewoners waren heel ontroerend. Kortom een super samenwerking.”

Met Marjet werkten we o.a. samen met: Stadgenoot

Eefje Suijkerbuijk

Door Art Partner heb ik me in fascinerende werkomgevingen mogen onderdompelen waar ik anders als regisseur nooit terecht gekomen zou zijn. De wederzijdse inspiratie die het opleverde door op plekken als KPMG maar ook Bartiméus aan de slag te gaan heb ik als heel waardevol ervaren.

Het mooie aan werken met Art Partner is dat je als buitenstaander een organisatie binnenkomt, maar dat er ruim genoeg de tijd genomen wordt voor research, waardoor je je frisse blik als nieuwkomer behoudt, maar je wel tot de essentie van de organisatie komt. Ik verbaas me elke keer weer over hoe goed dit werkt en dat ik aan het eind van zo’n samenwerking echt het gevoel heb iets wezenlijks geleerd en bijgedragen te hebben.

Ik zoek bij het verhaal wat ik wil vertellen altijd naar het best passende medium. De ene keer is dat een film, dan weer een tv-programma, een hoorspel, theaterstuk of zelfs een online interdisciplinair platform. Het verhaal is altijd leidend. Mijn kracht zit er in om op integere maar ook humoristische wijze dingen die gevoelig liggen te onderzoeken en aan te kaarten.

Met Eefje werkten we o.a. samen met: Bartiméus en KPMG.

www.eefjesuijkerbuijk.com
https://zwelgplek.op.vpro.nl (Online platform VPRO)
Instagram:
@sugarsnaps_official/ 
@fotoclubdesvaderlands

 

Rosetta Drenth

“Ik ben altijd op zoek naar balans en aangezien echte balans een continue beweging is tussen twee punten, altijd in beweging. De twee punten die mij in balans houden in mijn werk:
Acteren is Persoonlijk en Geloofwaardig handelen in een verzonnen situatie
Logica brengt je van A naar B, Verbeelding brengt je overal.

Art Partner is in staat om de verbinding tussen kunst en bedrijven naar een 2.0 versie te brengen, doordat de verbinding tot stand wordt gebracht tussen de mens achter/in het bedrijf en de mens achter/in de kunst. En dat maakt mij bloed nieuwsgierig naar de toekomst met de volle overtuiging dat ik daar verwonderd ga worden.”

Met Rosetta werken we o.a. voor KPMG waar ze een van de trainers is voor de Masterclasses ‘Pitching Skills: Making an Impact’ die we speciaal voor KPMG ontwikkelden.

Emke Idema

“Ik zie het theater als samenlevingslaboratorium, waarin je als bezoeker altijd bewust of onbewust een positie inneemt. Met mijn maatschappelijke speeltuinen wil ik mensen de mogelijkheid geven om doen, laten en denken te onderzoeken, daar waar het persoonlijke en het politieke elkaar raken.

Ik gebruik de verbeelding om denkpatronen te hacken, belangrijke waarden (opnieuw) vast te stellen en te oefenen, en vorm geven aan je eigen standpunten en voor jou belangrijke verhalen.

Ik werk in verschillende vormen: ik heb bijvoorbeeld een aantal spellen ontwikkeld voor groepen mensen om te spelen en ik geef graag gedachte-experimenten vorm. Het mooie en spannende aan die onderzoekende werkwijze is dat niemand nog weet hoe het eindresultaat eruit zal zien. Met een goede startvraag en je nieuwsgierigheid kun je met een groep een proces vormgeven dat op zichzelf een kunstwerk kan zijn.

Verder geef feedbacktrainingen in de DasArts feedbackmethode, in samenwerking met Art Partner aan groepen buiten de kunstwereld. Het is mooi om te zien hoe een instrument dat ontwikkeld is voor groepen kunstenaars ook voor anderen zo verrijkend kan zijn.”

Lees onze blogs voor Management & Consulting over wat we van het theater kunnen leren als het gaat over het geven en ontvangen vna feedback:
BLOG: Feedback. Of fast forward?
BLOG: Agile Feedback, de kracht van samen denken

www.emkeidema.nl

Fotografie: Bas de Brouwer

Gehring & Ketelaars

“We hebben een onuitputtelijke fascinatie voor hoe mensen worstelen met zichzelf en de situatie waar ze inzitten. Ons theaterwerk is geïnspireerd op actuele, aangrijpende verhalen uit de samenleving, op hun schoonheid en hun pijn.

In de opdrachten voor Art Partner hebben we ervaren wat de enorme kracht van ‘het verbeelden’ is. Bij KPMG gaven we een theatrale lezing bij de oprichting van hun Vrouwennetwerk. Daarvoor hadden we 100 mannen en vrouwen geïnterviewd. We vingen op wat er tussen de regels werd gezegd, we vroegen door, daagden uit. Vrouwen ergerden zich aan de ene kant aan hoe hard de bedrijfscultuur ten opzichte van vrouwen was, maar konden het aan de andere kant doodnormaal vinden dat een vrouw die parttime werkt uitgelachen wordt: ‘ja, dat doen we hier nou eenmaal zo’. Deze contradictie lieten we zien in de interactieve performance. Hadden we hen dit ‘gewoon’ verteld, dan was het niet aangekomen. Maar in de geconcentreerde context van de theatrale lezing wél.” 

Met Anne Gehring en Vera Ketelaars (samen Gehring & Ketelaars) werkten we o.a. samen met: KPMG en De Haagse Hogeschool.

www.gehringenketelaars.nl

 

Teun Castelein

Teun Castelein is kunstenaar en serial ideator met een reeks aan ondernemersavonturen op zijn naam. Hij noemt zichzelf een ‘eenmansconglomeraat’, dat vanuit de Amsterdam de wereld probeert over te nemen. Met enige regelmaat lanceert hij een nieuw bedrijf, inclusief branding en marketingstrategie. Core business in zijn portfolio: de zoektocht naar overlevingskansen voor het menselijke en het artistieke in een vrije markt. Onder zijn laatste projecten vallen o.a. Rederij Lampedusa, waarvoor hij een Peace Pigeon ontving op International Peace Day 2017, en de Bijlmer Hammam.

Met Teun werkten we o.a. samen met: KPMG, NCD en de NVTZ

Nisrine Mbarki

Ik kijk en luister naar de wereld om me heen en poog die te verstaan in al zijn schoonheid en wreedheid. Die indruk probeer ik zo helder en direct mogelijk te vertalen door te schrijven of op een andere manier terug te geven aan de wereld. Taal is het middel dat het dichtst bij me staat omdat we tot dat krachtige maar ook kwetsbare middel veroordeeld zijn. Mijn werk bevindt zich tussen verschillende disciplines en werelden en verbindt ze elkaar.

Art Partner is de eerste samenwerkingspartner die benoemd heeft wat ik eigenlijk doe en hoe ik dat doe in de vorm van een talent en skill. Sandra en Robert hebben de gave om twee werelden aan elkaar te koppelen die ogenschijnlijk niets met elkaar hebben en weten dat tot een huwelijk te smeden. Een huwelijk waarin alle partijen tot hun behoeftes komen en grote stappen zetten in hun ontwikkeling. Het geheim is dat ze op meta en micro niveau met iedereen kunnen werken en een taal hebben gevonden die kaders overstijgt.

Zonnestralen snijden de woonkamer in schijven
de piano staat roerloos te luisteren
draken en milkshakes liggen in het stof achter het pedaal
god is van hout en huilt in een hoek van de keuken
de roeispanen van vandaag zijn verloren gegaan in mijn agenda
ik ben opgehouden met het willen zijn
in het glazen raam zie ik de weerspiegeling van een vrouw maar herken mij niet
in mijn straat staan geen bomen enkel rode bloedbakstenen van de VOC
uit de voorgaande eeuwen
alles wat ik wist heb ik ingepakt en op straat gezet tussen de grijze vuilniszakken
na 18 uur wordt met veel herrie de geschiedenis opgehaald.

Uit: gedicht van Nisrine Mbarki

Johan Bouwmeester

“ …. Ik geniet ervan als ik mensen open zie gaan en zij hun kwaliteiten en talenten tonen, hun kracht, maar ook de kwetsbaarheid. Het valt me op dat organisaties vaak een vervormend effect hebben op mensen, dat merk je aan de taal die men spreekt, de woorden die men gebruikt, de dingen waarover wel en waarover niet gesproken wordt. Ongemerkt wordt de organisatie vaak een jas die mensen aantrekken, zonder dat ze het zelf door hebben. De mensen krijgen er ook meteen een bril bij, terwijl ze helemaal niet slechtziend zijn! Maar hoe je kijkt, bepaalt wel wat je ziet.”

Ik zie mijzelf als iemand die in staat is een klimaat te scheppen waarin mensen zichzelf kunnen tonen zoals ze zijn. Om van daaruit te kijken naar waar de organisatie eigenlijk voor staat en wat de samenleving van hen nodig heeft. Ik noem dat het ontwikkelen van waardenbewustzijn en het werken vanuit je identiteit. Dat doe ik, onder andere, door de verbeelding de ruimte te geven en daarin werk ik erg graag samen met Art Partner.

Zo hebben we bij het Horizon College prachtige managementbijeenkomsten georganiseerd. Met Lina Issa ontwikkelden we een concept met de vier elementen (vuur,water, lucht en aarde) als basis van een teambuilding programma voor het voltallig management. Hierin spraken we alle zintuigen aan en creëerden zo een onvergetelijke ervaring voor de deelnemers. Alle figuurlijke jassen werden afgelegd en brillen afgezet. En met de Beeldvormers is in allerlei sessies een enorme beeldbank ontstaan, waaruit het Horizon College kan putten en waarin de energie en verbeelding, maar ook concrete wensen en ideeën zijn vastgelegd.

https://waardegedrevenleiderschap.nl/
https://johanbouwmeester.com/

Lina Issa

In mijn werk onderzoek ik wat ervoor nodig is om een ontmoeting en een relatie aan te gaan. Een relatie waar kwetsbaarheid en empathie zich kunnen ontvouwen, waar het persoonlijke wordt ervaren als politiek, en waar de normen en machtsverhoudingen rondom deze relatie worden herkend en bevraagd. Ik werk graag met verhalen, performatieve interventies, film, en dat wat het lichaam laat vertellen.

En ik daag mezelf continue uit om het met zachtheid, speelsheid, poëzie en samen hand in hand te doen; ook was ik helemaal niet met je eens, of dat wat je vertegenwoordigt me uitsluit of pijn doet. Ongemak kan een vruchtbare grond zijn voor het bouwen van een gelijkwaardige relatie.

“Ik voelde me uitgedaagd om alleen binnen de organisatie te stappen, open en dicht bij mezelf te blijven.
Ik voelde me steeds uitgedaagd om weerstand als kwetsbaarheid te omhelzen.
Ik voelde weerstand tegen de hoeveelheid verwachtingen waar men daar mee te maken heeft en die men weer terugeist.
Ik voelde me verbaasd hoe moeilijk het is om problematische dingen echt te kunnen benoemen.
Ik voelde me ontroert toen jij zei dat jij ook de waarde van kleine persoonlijke stappen voelde in dit traject.
Ik voelde me ontroert toen ik je gezicht zag veranderen van sceptisch en terughoudend naar open en betrokken.
Ik voelde me ontroert om jullie te mogen ontmoeten.”

De samenwerking met Art Partner heeft mij als kunstenaar met een migratie achtergrond de bijzondere kans aangeboden om midden in de maatschappij te gaan staan, met mijn werk maar ook als persoon.

Door Art Partner kon ik mijn politieke engagement in het maken van kunst een nieuwe vorm geven.
Ik voelde me gezien in mijn verschillende kanten en talenten.
Ik voelde me gesteund om te gaan experimenteren en groeien.
Ik kon lange lijnen van onderzoek en verdieping trekken.
Ik voelde me geïnspireerd door hun zachte leiderschap en strategische aanpak die geen moment het oog voor de mens kwijtraakt.
Ik heb hun betrokkenheid ervaren om bij empathie te blijven.

De verbeelding om van een change-traject een transformatieve ervaring en een ontmoeting te maken in plaats van een zakelijke opdracht.
De creativiteit om zakelijke partners als medeburgers te zien en benaderen.

Ik heb de kans gehad om met partners/mensen, die ik normaal nooit zou ontmoeten, te werken.
Ik word uitgedaagd om vraagstukken die voor mij als burger en persoon heel belangrijk zijn vanuit het perspectief van beslissers te bekijken.
Ik kwam binnen op plekken waar ik nooit zou komen, maar plekken die toch wel een invloed hebben op de kwaliteit van mijn leven, van ons leven, van onze samenleving.

Ik heb echte veranderingen door ons werk meegemaakt en mee gemaakt.

Diederik Rijpstra

Ik hou van luisteren. En het effect dat dat luisteren heeft op jou als persoon. En wat ik al helemaal magisch vindt is dat iedereen dat op een totaal andere manier doet. Dat zie ik ook terug in organisaties.
Precies hetzelfde geluid roept bij de een allerlei gedachtes op, een ander laat zich meevoeren door een gevoel, weer een ander verdwijnt in een oude droom.

Als ik met teams werk dan laat ik ze muziek maken. Ze uiten zichzelf, ze luisteren naar elkaar en ervaren het spanningsveld tussen beide. Ik vind het echt fascinerend om te zien en te horen dat als teams muziek maken, dat precies klinkt zoals ze in essentie zijn. Vaak zonder dat ze het zelf doorhebben. Een snel marketingteam gaat maar door, terwijl een team waar onveiligheid heerst al na een minuut stopt met spelen.

Om te kunnen luisteren is het nodig te vertragen, stil te staan, te luisteren om je heen. Als componist ben ik op zoek naar die vertraging en heb ik gemerkt dat dat in organisaties ook erg waardevol is.

www.diederikrijpstra.com

Fotografie: Keke Keukelaar

D.O.C.S. verenigt studenten

Na de eerste interventie van Lina Issa melden 5 studenten zich bij de directeur. Als het gesprek op deze manier gevoerd mag worden, als wat zij ervaren en voelen op deze manier op tafel ligt, dan willen ze een actieve rol spelen in het diversiteitsbeleid van VUmc. Ze richten een nieuwe commissie op D.O.C.S. wat staat voor Diversiteit. Openheid. Cultuur. Studenten. Na twee jaar sluiten ze zich aan bij de bestaande facultateitsvereniging MFVU en nu, 5 jaar later, zijn ze niet meer weg te denken. Een van de actiefste commissies met meer dan 150 leden. Volg ze op Facebook om te zien welke rol ze spelen binnen de opleiding Geneeskunde:
https://www.facebook.com/docsmfvu/

En deze film maakten we met D.O.C.S. en kunstenaar Lina Issa.

Silvia Russel

Wat mij het meest verbaasd heeft tijdens de opdracht(en) die ik met Art Partner deed was dat bedrijven die samenwerken met Art Partner het aandurven om het echt anders te doen, dat ze durven te experimenteren en het onbekende binnen te halen.

Mij is in de loop van de jaren duidelijk geworden dat die bedrijven dat durven omdat Art Partner vanuit een geweldig groot vertrouwen zowel naar opdrachtgever als naar de kunstenaar, deze twee werelden samensmeedt. De opdrachtgever overtuigt de kunstenaar en de kunstenaar overtuigt de opdrachtgever. Vanuit dit respect ontstaat een nieuwe kwaliteit.

Met Silvia werkten we o.a. samen met KPMG, De Haagse Hogeschool, &Samhoud en een bank.

www.silviarussel.nl

Machteld Aardse

Ik teken en speel met licht en ben geïnteresseerd in de mens als machtig en onmachtig wezen in relatie tot zijn omgeving. Het tekenen is de basis van al mijn werk. Door op locatie te werken, te kijken en te tekenen, creëer ik mijn eigen kader, podium of ‘tekenvlak’, met het publiek als onderdeel van het werk. Een plek heeft van zich zelf informatie, zichtbare en niet zichtbare informatie, herinnering en geschiedenis. Dit wil ik fysiek zichtbaar en voelbaar maken en hiervoor gebruik ik verschillende media. Het liefst werk ik met een analoge grootbeeld lichtprojector in de openbare ruimte op bijvoorbeeld een gevel van een gebouw, waarmee het publiek onderdeel kan worden van mijn werk.

Sandra Boer en Robert Tordoir hebben met Art Partner de moed gehad om als pioniers een nieuwe – indertijd nog niet bestaande – ruimte voor de kunstenaars te creëren. Ik ben wel trots op hen en om bij deze kiem betrokken te zijn geweest. Nu lijkt het bijna vanzelfsprekend, maar de steun en overtuiging die ze geven aan de werkgever, opdrachtgever, de kunst en de kunstenaar is enorm. Ik vind het nog steeds bijzonder dat zowel Art Partner als een werkgever mij de openheid en het vertrouwen geeft om mee te kijken, te onderzoeken, te ondervragen en nieuw werk te ontwikkelen.

www.machteldaardse.nl en www.debeeldvormers.nl

Met Machteld werkten we o.a. samen met KPMG, VUmc, Inholland, De Haagse Hogeschool, Van Doorne advocaten en notarissen, MN en SAIL Amsterdam

Agile feedback: de kracht van samen denken

Blog voor Management & Consulting – augustus 2018
Auteurs: Sandra Boer en Robert Tordoir i.s.m. Emke Idema en Annefleur Schep

In een vorige blog schreven wij over de feedbackmethode van DAS Theatre, de masteropleiding voor theatermakers en curatoren van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Bij deze methode is het geven van feedback een spel met heldere spelregels waardoor feedbackgevers worden gedwongen om in hoog tempo heldere en precieze feedback te geven, puur gericht op de inhoud. Een methode die onze aandacht trok en waarvan wij ons afvroegen wat organisaties ervan kunnen leren. Wij spraken Annefleur Schep, actrice, theatermaker en performer over de betekenis van deze feedbackmethode voor haar werk.

 De kracht van wat voor jou vanzelfsprekend is

Annefleur Schep: “De kracht van deze methodiek is dat het nooit persoonlijk wordt en de inhoud altijd centraal staat. De bundeling van alle kennis, alle perspectieven en verschillende invalshoeken zorgt ervoor dat je product sterker wordt. Het maakt niet uit of dat om een theaterstuk gaat, zoals bij mij, of om een voorstel waar je aan werkt, een nieuw product of een nieuwe dienst. Het is elke keer weer verbazingwekkend hoeveel de groep te bieden heeft. Door de feedback zie je de kracht van wat voor jou vanzelfsprekend is. Uiteindelijk doe je toch veel dingen onbewust. Het versterkt je idee, maar ook jezelf, als je je bewust wordt van die onbewuste kwaliteiten.

Perspectief shift

Voor mij is de feedbacksessie vaak de eerste stap naar buiten met mijn idee. Dit betekent niet dat mijn idee al af is. Integendeel. Maar ik weet wat ik wil vragen, ik kies heel bewust. Je hebt je eigen perspectief, maar nu krijg je het perspectief van al die anderen erbij. Die gebruik ik om opnieuw te kijken, nieuwe structuren te zien. Maar uiteindelijk is het mijn product. Alle feedback zorgt ervoor dat ik soms andere, maar vooral veel bewustere keuzes maak en beter kan articuleren waarom ik die keuzes maak.

Agile Feedback

Het tempo tijdens de feedbacksessies ligt hoog. Die tijdslimiet lijkt een belemmering, maar is heel prettig. Het werkt goed als er niet al teveel tijd is om na te denken. Je werkt ongeveer 2,5 uur met een groep van 12-15 mensen. Zij staan helemaal ter beschikking van jouw vraag met hun tijd, hun kennis, achtergrond, ideeën en meningen. Je krijgt dus veel input. Na afloop ligt je huis als het ware overhoop en moet je eerst opruimen. Iedereen gaat daar op een andere manier mee om. Maar ik zie bij veel collega’s wel dat het je wendbaarder maakt, flexibeler. Als ik de tijd heb, dan neem ik één opmerking per dag waar ik op reflecteer en waar ik iets mee doe. Maar als de deadline nadert dan voer ik het tempo op en probeer ik echt de kern van alle feedback te pakken om mijn idee aan te scherpen.

Team bewustzijn

Misschien wel een van de indrukwekkendste bij-effecten is de impact die de methode heeft op de groep. Als iedereen dit doet, soms feedbackgever en soms ontvanger is, dan creëer je een plek waar mensen met elkaar mee denken. Je word je veel bewuster van waar iedereen mee bezig is, waar mensen mee worstelen, welke keuzes ze maken. Je weet dus ook wat iemand nodig heeft. Mensen beginnen elkaar te ‘voeden’ met filmpjes, links, fragmenten, artikelen en contacten die je verder kunnen helpen. Het steunt me te weten waar anderen mee bezig zijn. Er zit iets stoers, iets ‘wolfpack-achtigs’ in. Dat je je meer als groep gaat bewegen, een bepaalde trots voelt, zelfs op een plek waar mensen voornamelijk met hun eigen creatieve proces bezig zijn.”

Over deze blog

In de kunstwereld worden dagelijks nieuwe werkwijzen, ideeën en concepten ontwikkeld die een bijdrage kunnen leveren aan de innovatie- en veranderkracht van organisaties. Sandra Boer en Robert Tordoir, oprichters van Art Partner, weten deze – vaak verborgen – pareltjes te ontdekken én precies te bepalen welk onderdeel van het artistieke proces interessant is voor organisaties. Zij schrijven maandelijks een blog voor Management & Consulting.

Beeld: De Beeldvormers

Anook Cleonne

“De plek van moeite opzoeken, daar waar het troebel wordt, is voor mij immer een plek die energie geeft, die ik dus ook graag opzoek, terwijl ik nooit goed weet hoe die actief te plannen. Ik probeer ruimte te houden voor niet weten, hoe lastig ook (tijdsdruk, druk om iets te ‘maken’) en elke keer weer de verrassing iets te vinden dat klopt én toch van ook héél anders is dan waar ik naar zocht. De cadeautjes die overal verstopt liggen zodra ik even mezelf op ‘onscherp’ zet, blijven een constante bron van verwondering. Dat moment dat een bedrijf of organisatie écht mijn atelier wordt, dát moment….

Wat mij het meest verbaast tijdens de opdrachten die ik met Art Partner doe is de hoeveelheid kapitaal die altijd al in organisaties aanwezig ís. In mensen dus. En welk vuur er aangaat zodra je ruimte maakt om te spelen. Hoe graag mensen eigenlijk ja willen zeggen, en dat ook wel doen, maar hoe weinig ruimte  wordt ervaren om ernaar te handelen. Terwijl ik als kunstenaar die ruimte vaak heel goed zie. Want die ruimte ís er wel degelijk. Dus de discrepantie tussen wat er ís en wat er kan zijn en de bereidheid daarin te gaan bewegen. En wat er gebeurt als die inzichten gedeeld en helder worden…. En toch ook elke keer weer dat – in een poging overzicht te houden – men over het hoofd ziet wat zich onder onze neuzen bevindt…”

Met Anook werkten we o.a. met: ABN AMRO, Theodoor Gilissen Bankiers, &Samhoud, KPMG, Future Female Leaders, gemeente Almere en Heineken.

www.anookcleonne.nl en www.hetblauweuur.nu

 

Andreas Vonder

“Ik help mensen zichzelf  zichtbaar te maken aan de ander door het vertellen van hun persoonlijke verhaal. Voor ik met Art Partner samenwerkte had ik geen goed beeld van de meerwaarde die ik als toneelschrijver/regisseur voor organisaties kon hebben.

Wat mij het meest verbaasd heeft, is dat wat ik vanuit het theater als vanzelfsprekend zag, voor veel (mensen in) organisaties helemaal niet zo vanzelfsprekend bleek te zijn. De metafoor van het theater hielp hen om anders naar processen te kijken. Bijvoorbeeld hoe een regisseur zijn spelers ensemble vormt en meeneemt in zijn visie. Het belang van repeteren voor een presentatie, over welke tools je beschikt om impact te maken. Dat voorbereiding alles is. Over ieder detail wordt in het theater nagedacht, niets gebeurt zonder reden.

Daarnaast verbaasde ik mij over hoe weinig collega’s van elkaar weten. Hoe kan het dat er geen ongemotiveerde acteurs bestaan, terwijl veel van hen onderbetaald krijgen en nooit klagen over overuren? Of het nu de Triodosbank is of de KPMG, de Haagse Hogeschool of de gemeente Almere, Eiffel of Heineken steeds weer zie ik de wens en het verlangen elkaar te ontmoeten op persoonlijke verhalen.”

Met Andreas werkten we o.a. met: KPMG, De Haagse Hogeschool, Heineken, EIFFEL, Ymere, Bierens, Gemeente Almere, Inholland en de Marketing Queens.

Sandra Boer

Het hele traject is inspirerend. Vanaf het moment dat een vraag binnenkomt, het samen met onze opdrachtgevers en kunstenaars formuleren van de ‘creatieve vraag’, het samenstellen van het creatieve team, de keuze voor een of meerdere kunstenaars, het begeleiden van het proces. De onzekerheid die erbij hoort. Omdat we nu eenmaal niet de gebaande paden bewandelen. Omdat we niet toewerken naar een rapport, maar naar het in gang zetten van een werkelijk andere beweging. De zoektocht van de kunstenaars en het vertrouwen dat waar ze mee komen altijd raak is.

Het voelt soms alsof we al 10 jaar in opleiding zijn. In elke samenwerking met opdrachtgevers en kunstenaars leren we. Onze eigen creativiteit en oplossingsgerichtheid worden groter. In elk gesprek met een kunstenaar ontdekken we weer nieuwe dingen waar organisaties hun voordeel mee kunnen doen. De benadering van kunstenaars is zo uniek. De kick als het weer werkt, als we weer in staat zijn het onderbuikgevoel naar boven te halen, een waanzinnig event neer te zetten, een nieuwe training te ontwikkelen, een visuele identiteit te versterken. Het vertrouwen van onze opdrachtgevers, de manier waarop we samenwerken. Er is nog zoveel te ontdekken.

Sandra Boer
sandra@art-partner.nl
0655196542

Rogier Martens

“Vanuit een verhaal of behoefte kijk ik naar een omgeving of ruimte en pas deze hierop aan. Dat kan door het creëren van een zitobject en soms door het brengen of weghalen van licht of geluid.

In mijn werk zoek ik altijd naar heldere oplossingen voor een vraagstuk en naar de slimste manier om complexe vragen en of verhalen begrijpelijk te maken. Ik geef altijd de voorkeur aan objecten en omgevingen met een onmiskenbare identiteit.

Door Art Partner kan ik mij focussen op wat belangrijk is. De vragen en opdrachtgevers komen vaker uit een hoek die voor mij minder toegankelijke is. De Art Partners zien vaker mogelijkheden die ikzelf niet zie. Soms zetten ze me in terwijl ik zelf nog niet 100% overtuigd ben of ik iets positiefs kan bijdragen aan het project maar ze krijgen altijd gelijk aan het einde van het project. Door hun enthousiaste en open houding en hun wijze het experiment te omarmen, ontstaan er vernieuwende en verrassende uitkomsten.”

Studio Rogier Martens werd opgericht in 2006 en is gespecialiseerd in product en tentoonstellingsontwerp en werkt altijd in een gevarieerd team van specialisten.

Met Rogier werkten we o.a. samen met KPMG, Bierens en Unilever.

Kyra Sacks

“….hoeveel je kunt zien als je een stapje achteruit doet en alleen maar heel goed kijkt. Mensen zeggen zo veel zonder dat ze het doorhebben. Door ergens langer te zijn en te observeren vergeten ze op zeker moment dat je er bent: en dan begint het feest. Subtiele veranderingen in lichaamstaal, gezichtsuitdrukking, positie. Groepjes die zich vormen en de kar trekken of zich juist afzonderen. Ingehouden uitbundigheid of zichtbare verveling.

Het moment dat iets doodslaat, of als juist de energie vrijkomt… Door de tijd en ruimte te nemen om alleen maar heel goed te kijken naar wat er om me heen gebeurt is inspiratie nooit ver te zoeken.”

Kyra Sacks en Machteld Aardse werkten voor het eerst samen in een opdracht voor de Gemeente Almere. Dit heeft geleid tot hun bedrijf www.debeeldvormers.nl. Heel bijzonder om te zien hoe uit een opdracht een nieuw creatief bedrijf kan ontstaan waar wij weer nauw mee samenwerken.

Met Kyra werkten we o.a. samen met: Gemeente Almere, KPMG, De Haagse Hogeschool, Inholland, Bartiméus, EIFFEL, Horizon College en VUmc.

Heidi Linck

“Wat mij het meest verbaasd heeft tijdens de opdracht die ik met Art Partner deed is de moed die de bank waar ik mee werkte had om zich kwetsbaar op te stellen in een periode waarin banken zich juist als onaantastbaar presenteerden om het vertrouwen van hun klanten vast te houden. Deze opdracht was dan ook geen marketingproject om het imago van de bank te verbeelden, maar een samenwerking waarin zowel zij als ik buiten onze comfort zone gingen. Dat leverde beelden en interventies op die mij hebben verrast en mijn kijk op wat kunst kan zijn en doen voorgoed heeft veranderd.”

www.heidilinck.nl

Jacco van Uden

De enorme oprechtheid in het werk van Art Partner. De totale afwezigheid van gelikte verhalen, van dikdoenerigheid, van de neiging om hokjes en formats leidend te maken. De blik blijft open, naar de opdrachtgever, naar de opdracht, naar het proces en naar de kunstenaars. Dat maakt werken met Art Partner nogal spannend. Art Partner bakt geen zoete broodjes en doet geen valse beloften dat het allemaal wel goed zal komen.

Goede kunstenaars maken iets los, en dat is niet alleen maar leuk of bevrijdend. Zeker in organisaties kan werken met kunstenaars confronterend zijn; je kunt niet wegzappen of naar de volgende zaal met andere werken lopen. In organisaties zit je niet te wachten op mensen die van een afstandje genieten van de ontwrichtende werking van kunst.

Het mooie aan de mensen van Art Partner is dat ze dicht bij je weten te blijven en je echt helpen om ‘het gedoe aan te gaan’. Dat is bijzonder maar dat heeft me ook weer niet verbaasd. Bij Art Partner krijg je wat je ziet: geweldige mensen, warme professionals.

Jacco van Uden is Lector Change Management aan de Haagse Hogeschool.

Ellert Haitjema

“In essentie gaat mijn werk over verbinden, de willekeur en poëzie van menselijk handelen, dat in perspectief plaatsen en daar uitdrukking aan geven.

En als ik het aan een kind van negen uit zou moeten leggen dan zou ik zeggen dat ik me vaak verbaas over wat mensen maken. En dat ik daarop reageer met bouwsels, foto’s en woorden.

Wat mij het meest verbaasd heeft tijdens de opdracht(en) die ik met Art Partner deed was de grote drive, inzet, en betrokkenheid van Sandra en Robert! En daarbij ook nog eens alle aandacht telkens weer voor de klant zowel als voor de deelnemende kunstenaars, dat is geen geringe prestatie.”

Met Ellert werkten we o.a. samen met Sail Amsterdam en de gemeente Almere.

Nina Boas

Met veel plezier stapte ik als een antropoloog een hele andere belevenis van de werkende wereld binnen. Doordat ik de vreemde kunstenaar was, waren mensen open en deelden met mij informatie, van management tot aan het bed. Het verbaasde mij hoe ik mee ging en in de vraagstukken echt mee wilde denken om tot oplossingen te komen. Hoe het eigenlijk allemaal ging om menselijke verbindingen en de tekorten daarin. Ik zag hoofden met elkaar communiceren maar elkaars harten werden niet geraakt. Er was geen groepsgevoel, verbondenheid.

Daarna de uitdaging om een artistieke ingreep te verzinnen die juist de harten ging laten spreken. Het samen doen, met elkaar iets maken en scheppen, een hoorspel van geluiden samen maken, van andere geluiden, van geluiden door hen zelf gemaakt, om weer opnieuw te luisteren en om weer andere geluiden te horen. Het bracht ons naar de kern, iedereen wil gehoord worden. Pas dan kun je weer verder.

Erik Willems

“Eigenlijk gaat alles wat ik doe over communicatie, zowel wat je zegt naar anderen als ook wat je de hele dag tegen jezelf roept in je hoofd.

‘Is het geen gekke combinatie, theater en therapie?’ Die vraag krijg ik regelmatig te horen, omdat ik zowel als therapeut werk als in het theater. Natuurlijk verschillen ze op veel vlakken. Maar er is wat mij betreft ook een grote overeenkomst, want zowel theater als therapie doen een poging om voorbij de alledaagse vorm van communicatie te gaan, om het basisbegrip van mensen over zichzelf en hun wereld te veranderen.

Theater is het beste als het persoonlijk is. Dat werd mij heel duidelijk in een jeugdgevangenis. Daar deed ik een project met Studio 52nd uit Amsterdam. Ik werd als schrijver gekoppeld aan een van de jongens die daar zaten en deed verschillende oefeningen met hem. Zo vroeg ik om zijn eerste nacht te beschrijven in de gevangenis. Om al zijn gedachten, gevoelens, ideeën en angsten op te schrijven. Daarna vroeg ik hem om te schrijven hoe hij dacht dat mensen van buiten naar hem kijken. Die avond hebben we verschillende scènes laten spelen door acteurs die mee waren, dat was een zeer intense avond met heftige verhalen. Ook werd de eerste nacht van mijn jongere verteld door een van de acteurs. Ik zag dat hij (de jongen) moeite had zijn tranen in bedwang te houden bij het horen van zijn verhaal. Ik ben nergens bezig met iets op te lossen of een vorm van heling te bewerkstelligen, alleen maar op zoek naar het meest theatrale, daar waar de pijn zit, het conflict en daar waar het schuurt. Aan het einde kwam een van de vaste begeleiders naar mij toe en zei dat wat wij in 1 dag bereikt hadden met die groep wat zij nog niet in een jaar voor elkaar kregen.”

Erik geeft les op het koninklijk conservatorium in Den Haag als docent Stage Performing en geeft les op de academie voor Theater en Dans in Amsterdam. Hij geeft NLP-trainingen en is docent Ericksoniaanse hypnotherapie bij twee instituten in Nederland en heeft als hypnotherapeut ook een eigen praktijk in Amsterdam . In 2004 afgestudeerd aan de Theaterschool in Amsterdam (Amsterdamse Hogeschool vd Kunsten) en maakte of speelde voorstellingen bij o.a Toneelgroep Amsterdam, stichting Nieuwe Helden en het Noord Nederlands Toneel.

www.hypnoworks.nl

We werken met Erik o.a. met: KPMG (Masterclasses Making an Impact)

Martijn Engelbregt

Mijn werk gaat over het omzetten van frustratie, via niet weten, naar verwondering. Het is een onderzoek naar hoe ik mensen kan helpen om op andere manieren naar zogenaamde vanzelfsprekendheden te laten kijken.

Als kunstenaar heb ik veel ervaring met het werken in opdrachtsituaties. De manier van werken van Art Partner geeft mij de mogelijkheid om me volledig te concentreren op mijn werk, en me niet te verliezen in het tevreden houden van betrokken partijen. Ik heb ontdekt dat het resultaat van deze werkvorm voor alle partijen waardevoller en betekenisvoller kan zijn. Als de verschillende belangen niet gemengd hoeven worden maar elkaar juist vanuit kracht en kwetsbaarheid mogen ontmoeten ontstaat er, schijnbaar vanzelf, ruimte voor magie.

www.circusengelbregt.nl

We werk(t)en met Martijn o.a. samen met: KPMG

Grainne Delaney

I move people.

Emotionally on stage through a touching performance, mentally, through coaching with dialogue that resonates and finally I move them physically by connecting their bodies and breath.

I am a Performance Artist which means developing skills to play and create new relationships, to cross borders (political and emotional) to grow through studying life from different perspectives and to explore being yourself and another at the same time.

And I am committed to supporting others to do this too, in different environments other than the stage. In the corporate business world, I connect bodies and breath, I connect intentions to voice and movement, and help turn values into actions for Individuals and Teams.

I have 40 years experience teaching, performing and producing on and off stage.

I was astonished to hear Sandra and Robert defending my value as an artist. No one had done that for me before. I don’t know the ‘codes’ for translating what I do into return on investment for the corporate world and a creative can’t always be visible and logical. They represented my skills, perspective and process and then gave me the space and trust to do my job.

They are a clear bridge between corporate and creative, making thorough explorations and interviews with both artist and client to make sure there is a match on every level.

Met Grainne werkten we o.a. met: KPMG, De Haagse Hogeschool, Heineken, EIFFEL, Ymere en de Marketing Queens

Langstudeerder: op het juiste spoor

Inholland had veel energie gestoken in het terugdringen van het aantal langstudeerders. Er waren verschillende projecten ontwikkeld. Van individuele gesprekken tot een langlopend trainingstraject om studenten weer in beweging te brengen. Het was tijd om al deze projecten voor het voetlicht te brengen. Samen met De Beeldvormers en Hein Voorwinde ontwikkelden wij ‘Op het juiste spoor’. Een boekje waarin alle projecten de aandacht kregen die ze verdienden en dat vol zat met energie en inspiratie om door te gaan op de ingeslagen weg.

Langstudeerder: VisieRegie

Hogeschool Inholland kampte met een probleem: het aantal langstudeerders groeide schrikbarend. Daar moest wat aan gebeuren. Maar wat? En vooral, door wie? Want bij langstuderen zijn vele verschillende groepen betrokken. Studenten, docenten, studiebegeleiders, decanen en het college van bestuur. Art Partner en toneelschrijver Andreas Vonder spraken met meer dan 50 personen uit verschillende groepen en met deze gesprekken als basis schreef Andreas voor iedere groep een toneelscène. Een scène die tijdens een speciale dag door de verschillende betrokkenen werd voorgelezen én besproken. Dat was soms confronterend en pijnlijk, maar vooral ook verhelderend. De eerste stap op weg naar een oplossing kon worden gezet. En om ervoor te zorgen dat deze dag zou beklijven, maakten Machteld Aardse en Kyra Sacks van De Beeldvormers tekeningen die de kern van de scènes precies raakten.

Docenten leren van studenten

Een training voor docenten waarin studenten een cruciale rol spelen. Tijdens deze training vertellen vier studenten hun verhaal over hun ervaringen met diversiteit en (het gebrek aan) inclusiviteit en geven zij aan wat een docent in hun ogen anders had kunnen en misschien wel moeten doen. Deze verhalen, die ze samen met Lina Issa goed voorbereiden, zijn zeer persoonlijk, maken vaak diepe indruk op de docenten en geven het gesprek na afloop een diepere laag.

Diversiteit en inclusiviteit in de bachelor

Samen met Lina Issa ontwikkelden wij verschillende artistieke interventies voor de bachelor-studie geneeskunde. Interventies die zijn ingebed in de bestaande leerlijn rondom diversiteit en inclusiviteit en waarvan de basis wordt gevormd door vier vragen: “Wie is de ander? Wanneer voel jij je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?” Een van de interventies vindt plaats rondom het thema ‘omgaan met taalbarrières’. Bij deze interventies krijgen de studenten een film te zien waarin een arts vertelt over zijn ervaringen op dit vlak en de dilemma’s waarvoor hij kwam te staan. En  voordat hij vertelt hoe hij is omgegaan met het betreffende dilemma moeten studenten eerst zelf met oplossingen komen.

Naast deze interventie ontwikkelden wij ook interventies voor de onderdelen ‘Zorgethiek en Diversiteit’, ‘Van Cultureel Interview naar Culturele Ontmoeting’ en ‘Practicum Preventie en Ethiek’.

Supermarkt verboden

Een artistieke interventie tijdens de introductieweek van nieuwe leden van DOCS die wij samen met kunstenaar Lina Isse ontwikkelden. Normaal gesproken eten de eerstejaars studenten tijdens de introductieweek een snelle hap bij hun mentor. Maar met deze interventie verandert deze snelle hap in een waardevol moment waarop studenten elkaar beter leren kennen. Zij krijgen namelijk een boodschappenlijstje mee en de opdracht om de boodschappen niet bij de dichtstbijzijnde supermarkt te halen, maar langs te gaan bij van te voren geselecteerde lokale winkels, zoals de Turkse slager en de toko. En naast het boodschappenlijstje krijgen de studenten ook een lijst met vragen mee die ze aan de winkeliers en – vooral – aan elkaar moesten stellen. Vragen als: “Wat is het smerigste  dat je ooit hebt gegeten? Wat kook je om indruk te maken op een date? En welke smaak doet jou aan thuis denken?” Met als gevolg dat er persoonlijke gesprekken op gang komen,  de studenten elkaar beter leren kennen en zich sneller met elkaar verbonden voelen.

Eten bij de arts

Een van de meeste succesvolle initiatieven van de afgelopen jaren. Nieuwe studenten die zich bij D.O.C.S. hebben aangemeld, krijgen tijdens de kans om aan te schuiven aan tafel bij een arts thuis. Door de informele setting ontstaat aan tafel een open sfeer en is er voor de studenten ruimte om vragen te stellen waar zij normaal gesproken de kans niet voor krijgen. Vragen over het vakgebied van de arts en meer persoonlijke vragen. En op hun beurt krijgen de artsen de kans om studenten op een andere manier te leren kennen.

In de woorden van een van de deelnemende artsen: ”Het wat een inspirerende avond. Jullie waren een enthousiaste groep. Het was mooi dat iedereen een andere achtergrond had en daar ook over wilde vertellen. Leuk om te zien dat diversiteit vooral aan de ‘binnenkant’ zit en dat lang niet alles aan de ‘buitenkant’ te zien is.”

Wie ben je echt?

Samen met D.O.C.S. en kunstenaar Lina Issa hebben wij een interventie ontwikkeld voor de eerste dag van kersverse studenten. Een interventie die ervoor zorgt dat zij zich direct welkom voelen en die hen uitnodigt om te laten zien wie ze echt zijn en hun verhaal met  andere studenten te delen.

Zo liggen er tijdens de lunch servetten met teksten die prikkelen en aanzetten tot het hebben van een echt gesprek, zoals: “De norm hier is dat empathie minder wordt in de loop van je studie” en ‘Ik voel me kwetsbaar als ik me steeds moet aanpassen’.

 

Een ander onderdeel van de interventie is tijdens het middagprogramma. Dan vertelt een ouderejaars over zijn ervaringen en vraagt deze aan de zaal wanneer zij zich welkom voelen, wat een arts nodig heeft om goed te zijn, hoe goed zij kunnen communiceren, hoeveel talen ze spreken. De antwoorden worden gegeven door vier tweedejaars studenten die ‘vermomd’ als eerstejaars studenten in de zaal zitten. Hun antwoorden vormen de opmaat tot een gesprek tussen deze studenten. Een gesprek dat zij goed hebben voorbereid met kunstenaar Lina Issa en dat precies de goede uitwerking heeft: de zaal komt in beweging en de nieuwe studenten voelen de ruimte om hun eigen verhalen te delen, open te staan voor anderen, het gesprek aan te gaan en zich kwetsbaar op te stellen.

De borrel na afloop sluit perfect aan bij het eerdere programma. In het midden van de ruimte staan tafels met verse muntthee, Turkse koffie, spekkoek en andere lekkernijen, maar uiteraard kunnen studenten ook een biertje halen. De ideale setting om echte gesprekken te voeren met andere eerstejaars studenten. Dat wordt dan ook volop gedaan.

Anders in de witte jas

Een symposium over de stand van zaken van diversiteit in geneeskundeonderwijs. Het thema was ‘Kleurrijk Verbinden’ en wij leverden een wezenlijke bijdrage aan deze dag. Op verschillende niveaus. Zo hielp kunstenaar Lina Issa de sprekers om hun verhaal voor het voetlicht brengen en zorgden wij mervoor dat de deelnemers een verrassend programma kregen voorgeschoteld waarin ze zelf direct met het thema aan de slag gingen.

Ze werden verzocht om met een wildvreemde het gesprek aan te gaan door de volgende vragen te stellen: “Heb je vandaag al een knuffel gekregen? Wat is voor jou een troostende vraag? en Wat betekent huidskleur voor jou?” Hierdoor ontstonden niet alleen ‘echte gesprekken’ tussen de deelnemers, er kwam ook een gevoel van verbinding. En dat werd – net als de rest van de dag – op een bijzondere manier vastgelegd door de Beeldvormers. Hoe dit er precies uitziet, kun je hier zien.

 

Vier vragen en het onderbuikgevoel

De oratie van Prof. Dr. Gerda Croiset, opleidingsdirecteur VUmc School of Medical Sciences, werd aangegrepen voor een indrukwekkende interventie over diversiteit, ontwikkeld door kunstenares Lina Issa. De interventie draaide om vier vragen: “Wie is de ander? Wanneer voel je je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?” In de weken voorafgaand aan de bijeenkomst had Lina deze vragen gesteld aan studenten, specialisten, artsen, verpleegkundigen en koks uit de wereldkeuken van VUmc. De antwoorden lagen nu op de stoelen in de zaal. Aan de toehoorders van de oratie werd gevraagd om een voor een het antwoord in hun envelop hardop voor te lezen. Dat maakte diepe indruk en was de eerste stap op weg naar een heldere visie op inclusiviteit en diversiteit in het onderwijs en – zo bleek later – het was ook de kiem van een nieuwe commissie binnen MFVU, de faculteitsvereniging: D.O.C.S. (Divers. Open. Cultuur. Studenten). Een commissie die staat voor diversiteit in de breedste zin van het woord, met als hoofddoel een wezenlijke bijdrage te leveren aan het ontwikkelen van een leerklimaat waarin diversiteit wordt gezien als rijkdom en waar deze optimaal wordt benut.

Algemeen

VUmc wil een organisatie zijn waarin diversiteit en inclusiviteit een belangrijke rol spelen. Waar ruimte is voor gelijkwaardigheid en waar studenten en medewerkers het gevoel hebben dat ze worden gezien. Waar ieders cultuur en achtergrond wordt gezien als rijkdom.

Om dit te realiseren is VUmc met ons een samenwerking aangegaan. Een samenwerking die al vijf jaar bestaat en die heeft geleid tot een aantal bijzondere artistieke interventies, onvergetelijke momenten en meer begrip en verbinding tussen medewerkers en studenten.

Design: storyroom

KPMG was druk bezig met het schrijven van de KPMG story, de zoektocht naar hun ‘Why’,  het bepalen van hun visie en de strategie en met het opstellen van de belofte (eed) die alle medewerkers moesten afleggen. Hiervoor werden regelmatig interactieve sessies gehouden met KPMG’ers van alle kantoren in Nederland. Wij leverden een bijdrage. Op twee verschillende manieren. Zo maakten wij, samen met Annemieke Paarlberg, van de ruimte waar deze sessies werden gehouden een plek waar de dynamiek voelbaar was en die ook na de sessies nog steeds vaak wordt gebruikt. En samen met De Beeldvormers ontwikkelden wij het boekje dat alle deelnemers ontvingen: KPMG Story: inspiration and notes.

 

Design: innovatieruimte

A Lab was een nieuwe ruimte van KPMG in Amsterdam-Noord, ver weg van het hoofdkantoor en dichtbij de start-ups waarmee zij samenwerken. Hiervoor ontwikkelden wij, samen met kunstenaar en scenograaf Maze de Boer en styliste Annemieke Paarlberg, een inrichting vol dubbele lagen die recht deed aan een van de belangrijkste voorwaarden van innovatie: in actie komen. Als bezoekers de ruimte betraden, voerde grijs de boventoon. En als zij niets deden, bleef dat ook zo. Maar als zij eenmaal aan de slag gingen, dan veranderde alles. Het interieur, maar ook de sfeer in de ruimte. Ze vielen van de ene verrassing in de andere. Zo bleken de stoelen opeens een felkleurige zitting te hebben, de kastdeuren werden bij het openen ervan kleurrijk en whiteboard tegelijk en tafelbladen waaraan werd gewerkt, veranderden ineens van kleur. Daarnaast was de ruimte relatief klein en waren alle meubels eenvoudig. En ook daarin zat een boodschap: innovatie kan zonder luxe. Een verrassende ruimte waar ook Het Parool een kijkje kwam nemen.

Design: Customer Experience Center

Ontwikkel een design voor ons Customer Experience Centre. Dat was de vraag van KPMG. Wij gingen in samenwerking met ontwerper Rogier Martens aan de slag. En dat resulteerde in een ruimte met hoge plafonds, grootse belettering, nieuwe lampen, een tribune en een innovatiekamer. Een ruimte vol met grote gebaren en nieuwe toepassingen voor herkenbare vormen. En een ruimte die steeds opnieuw ontstaat: de blauwe muren kunnen worden beschreven met witte viltstiften.

Noitavonni: inspiratiedag

Een bijzondere dag voor maar liefst 250 KPMG-medewerkers. Niemand wist wat er zou gaan gebeuren. Ook de partners niet. Die wisten alleen dat ze als chauffeur met drie medewerkers naar een bestemming moesten rijden. Eenmaal daar aangekomen, werden zij uitgedaagd om uit hun comfortzone te stappen. Om anders naar de werkelijkheid te kijken. Om zaken om te draaien, bijvoorbeeld de naam van de dag. Hiervoor stonden 10 kunstenaars klaar om workshops te begeleiden. Workshops met de titels: Intuïtieve Mensbenadering, Out of the Boxclub, Tableau Vivant Beeldboost en Catch Creativity.

 

De workshops zorgden ervoor dat de deelnemers zichzelf, hun collega’s en het bedrijf beter leerden kennen en haalden bij sommigen ongekende creativiteit naar boven. Maar het was ook leerzaam en confronterend. Vooral tijdens de film die speciaal voor de gelegenheid was gemaakt door theaterschrijfster en filosoof Nisrine Mbarki waarin zij antwoord probeerde te geven op vragen als: “Kijken we echt naar elkaar of zien we elkaar alleen? Wat is contact maken met elkaar eigenlijk? En op de werkvloer is sprake van veel overleg, maar horen we elkaar eigenlijk wel? Wat zegt de ander nu werkelijk?” In de film begaf zij zich een dag lang undercover op de werkvloer van KPMG en ondanks dat de exacte inhoud vertrouwelijk is, kunnen wij wel zeggen dat ze de zaal oorverdovend stil kreeg.

Kortom, een dag die zijn (omgedraaide) naam eer aan deed.

 

Inclusie: vrouwen naar de top

Om dit lastige en vaak wat abstracte onderwerp op een impactvolle manier voor het voetlicht te brengen, ging het Theaterduo Anne Gehring en Vera Ketelaars aan de slag en ontwikkelden zij een theatrale lezing. Als voorbereiding hielden ze tientallen interviews en stelden zij vragen als: “Wat is de cultuur bij KPMG? Wat is Bokito-gedrag? Hoe zit het met de verhouding werk-privé? Wat heeft een vrouw nodig om een topvrouw te worden? Of wil ze dat helemaal niet?” Van de antwoorden maakten zij een theatertekst voor maar liefst 150 stemmen. De tekst werd door 160 vrouwen uitgesproken, ten overstaan van leden van de raad van bestuur en raad van commissarissen. Die waren er stil van.

“Diversiteit is een lastig onderwerp omdat het vaak abstract blijft”, stelt Jolande Sap, lid van de raad van commissarissen van KPMG. “Door zinnen uit te laten spreken over de bedrijfscultuur, werden vooroordelen als zodanig herkenbaar en ontstond begrip. KPMG is een hele rationele organisatie, en zij (Gehring & Ketelaars red.) legden feilloos op tafel wat onderhuis speelt. Sindsdien zijn er grote stappen gezet.” (Lees het hele interview met Jolande Sap hier).

 

Het voorlezen van de tekst diende ook als introductie van het nieuwe interne netwerk binnen KPMG: KPMG Inclusive. Als start van het nieuwe KPMG Inclusive netwerk volgden ruim 200 vrouwen van KPMG een intensieve workshop storytelling. Onder leiding van toneelschrijver en -regisseur Andreas Vonder en schrijfster en performer Graine Delaney leerden de deelneemsters hoe ze snel een verhaal kunnen ontwikkelen dat impact veroorzaakt. En door elkaar persoonlijke verhalen te vertellen, leerden de vrouwen elkaar beter kennen en ontstond er een diepere verbinding.

Into the Light: the art & science of storytelling

Vertel een goed verhaal en iedereen luistert; vertel een authentiek verhaal en iedereen hangt aan je lippen, wordt in het hart geraakt en vergeet het nooit meer. Het verschil tussen een goed verhaal en een écht verhaal wordt gemaakt door de verteller. Hoe waarachtig hij is. Hoeveel hij van zichzelf laat zien. Dat vraagt om moed en om vaardigheden.

Om medewerkers uit te dagen meer van zichzelf te laten zien tijdens presentaties en ander contact met klanten, ontwikkelden wij samen met toneelschrijver en -regisseur Andreas Vonder en schrijfster en performer Graine Delaney de training Storytelling. Een training die bestaat uit verschillende sessies, verspreid over zes weken. Naast de sessies gaan de deelnemers ook aan de slag met het speciaal door de kunstenaars van De Beeldvormers ontwikkelde en bijzonder vormgegeven cursusboek.

Storytelling wordt sinds 2013 vijf keer per jaar gegeven en inmiddels hebben ruim 400 medewerkers hieraan meegedaan. Aantallen die groot genoeg zijn om voor een andere cultuur binnen KPMG te zorgen. En dat gebeurt ook. De puur op de inhoud gerichte en naar binnen gekeerde cultuur maakt steeds meer plaats voor een cultuur waarin iedereen meer van zichzelf prijsgeeft en beter in staat is om verbinding met anderen te maken.

Ook geïnteresseerd in storytelling? Ga naar www.intothelight.nl 

Masterclasses Pitching Skills

Ook al is de inhoud perfect, als het niet lukt om deze over te brengen, gaat een groot deel van de kwaliteit van het werk verloren. De Masterclasses Pitching Skills, die wij op maat ontwikkeld hebben op basis van onze ervaring in het begeleiden van teams die werkten aan een proposal, brengen de performance op hetzelfde niveau als de inhoud.

 

Onder leiding van theatermakers en trainers Andreas Vonder, Grainne Delaney, Rosetta Drenth en Erik Willems maken 500 partners, directors en senior managers van KPMG in 2018 en 2019 kennis met de wetten van het theater. Ze leren hoe ze vanaf de eerste minuut de aandacht van het publiek kunnen grijpen, hoe ze deze kunnen vasthouden, welke opbouw van een verhaal het beste werkt en wat de invloed van non-verbale communicatie kan zijn. Voor veel deelnemers is het een flinke stap uit hun comfortzone,  maar wel een die meer dan de moeite waard blijkt: alle deelnemers beschikken na de masterclasses over  vaardigheden en zelfkennis die nodig zijn om meer impact te maken in de relatie met hun klanten.

Algemeen

KPMG gelooft in de kracht van kunstenaars. In hun vermogen anders naar de werkelijkheid te kijken en daarmee de ogen van medewerkers te openen. In hun creativiteit waarmee ze de visie en missie van KPMG tot leven laten komen. En in hun vermogen om medewerkers te inspireren een inhoudelijk sterke presentatie vol verve voor het voetlicht te brengen. Met andere woorden: KPMG gelooft in de aanpak waar Art Partner zich al jaren hard voor maakt: het inzetten van kunstenaars om verandering en vernieuwing in gang te zetten. Dit geloof heeft geleid tot een unieke samenwerking, op verschillende gebieden en op verschillende niveaus.

Inspiratie voor het strategisch team

Bartiméus zet zich in voor mensen met een visuele beperking en samen met Adviesbureau Thaesis werd een nieuwe strategische koers uitgezet. Aan ons de opdracht om het team dat hieraan werkt te voorzien van input door antwoord te geven op vragen als: In hoeverre zijn de medewerkers betrokken bij de nieuwe koers? Wat zijn hun zorgen? Wat is hun visie op de toekomst van de organisatie?

Op ons verzoek gingen de kunstenaars Kyra Sacks, Eefje Suijkerbuijk en Nina Boas op onderzoek uit. Zij dompelden zich onder in de organisatie en gingen op zoek naar de gevoelens die onder medewerkers leefden. Hun bevindingen deelden zij op een bijzondere manier met het team: via drie hoorspellen. Hoorspellen waarin leden van het management een belangrijke rol speelden en waarin de mening van de medewerkers duidelijk naar voren kwam. Daarnaast ontwikkelden de kunstenaars, samen met de medewerkers, radiofragmenten om de nieuwe koers aan te kondigen en bedachten zij een nieuwe slogan om de koers te ondersteunen: Luisterrijk en Opzienbarend.

Feedback. Of fast forward?

Blog voor Management & Consulting – juni 2018
Auters: Sandra Boer en Robert Tordoir i.s.m. Emke Idema en Annefleur Schep

Het geven en krijgen van waardevolle feedback op nieuwe ideeën, producten of initiatieven is in veel organisaties een heikel punt. Helemaal als het in een groep plaatsvindt. De ontvanger vat het persoonlijk op, de feedback is onnauwkeurig, of de minderheid van de deelnemers voert het hoogste woord wat anderen ervan weerhoudt om ook een bijdrage te leveren. Met als gevolg veel negatieve energie, frustratie en een rem op innovatie en creativiteit. Ook DAS Theatre, de masteropleiding voor theatermakers en curatoren van de Amsterdamse Hogeschool voor de kunsten, had hiermee te maken. Omdat feedback zo essentieel is voor het theatervak en het kunstenaarschap, ontwikkelden zij in samenwerking met filosoof Karim Benammar een feedback methodiek die nu al jaren zeer succesvol wordt toegepast. Zij bewijzen dat het ook anders kan.

Het respect en de scherpte waarmee alumni van DAS Theatre over de methodiek praten, triggerden ons om het verder te onderzoeken. Wat kunnen we leren van DAS Theatre? En hoe kan ook het bedrijfsleven profiteren van ontwikkelingen in de culturele sector?

Doe het goed, of doe het niet.

Voor DAS Theatre is feedback niet iets wat je soms doet of één-op-één uitwisselt, maar is het een kernactiviteit van hun masterprogramma. Iedereen, van directie tot studenten tot medewerkers en externe betrokkenen, committeert zich aan de methodiek. De methodiek is erop gericht om het juiste  klimaat en een goede mindset te creëren voor het geven en ontvangen van feedback. Een klimaat waarin iedereen verantwoordelijkheid neemt voor elkaar. Kortom: doe het goed, of doe het niet.

Nauwkeurigheid is de sleutel tot het openen van nieuwe deuren

Het is een spel, met heldere regels, waarbij de deelnemers in hoog tempo een aantal stappen doorlopen. Deze stappen zorgen ervoor dat de feedback nauwkeurig is, en dat de ontvanger in staat is om het los van de persoon te zien. Met deze methode wordt het geven en ontvangen van feedback voor alle deelnemers een waardevol proces. Doordat zowel de facilitator als de deelnemers gedwongen en geholpen worden om heel precies en helder te formuleren, ervaren de feedback-vragers de input als een cadeau. De kracht van de groep wordt gebruikt om de vrager echt verder te helpen. Met als gevolg dat er nieuwe deuren open gaan.

Ruimte voor reflectie en verdere ontwikkeling

Emke Idema en Annefleur Schep zijn beiden alumni van DAS Theatre en facilitators van de DAS feedbackmethode. “We zijn gewend dat je als feedbackvrager vaak het gevoel hebt dat je iets terug moet zeggen. Bovendien heb je in een groep vaak een aantal mensen die veel zeggen, maar ook veel mensen die niets zeggen. Dat haal je er met deze methodiek uit”, stipt Emke Idema aan als één van de grote voordelen van de methode. Daarnaast stelt Annefleur Schep: “Als maker zie je na een feedbacksessie beter wat je materiaal is, het helpt om aan te passen. Je leert wat jouw ideeën betekenen voor andere mensen. Je denken wordt gearticuleerder en je denkwereld wordt veel groter. Zeker voor nieuwe concepten, producten en initiatieven in het bedrijfsleven zou dit een eye-opener kunnen zijn.”

Nieuwsgierig? In onze volgende blog gaan we dieper in op een paar van de werkvormen die gebruikt worden en de impact die ze hebben op de makers.

Over deze blog

In de kunstwereld worden dagelijks nieuwe werkwijzen, ideeën en concepten ontwikkeld die een bijdrage kunnen leveren aan de innovatie- en veranderkracht van organisaties. Sandra Boer en Robert Tordoir, oprichters van Art Partner, weten deze – vaak verborgen – pareltjes te ontdekken én precies te bepalen welk onderdeel van het artistieke proces interessant is voor organisaties. Zij schrijven maandelijks een blog voor Management & Consulting.

Beeld: De Beeldvormers (bron: Everybody Matters)

 

Hoe neem je, als regisseur, je team mee in je visie?

Blog www.managementenconsulting.nl – april 2018
Auteur: Sandra Boer, Robert Tordoir en Andreas Vonder

Ruim zes jaar geleden hadden we een prachtig gesprek met toneelschrijver en regisseur Andreas Vonder. We vroegen hem om ons mee te nemen in zijn proces als theatermaker. Van eerste idee tot uiteindelijke voorstelling. We namen de tijd en stonden stil bij alle elementen uit dit proces die ons verwonderden. Er was één element waar we direct op aansloegen: de eerste lezing. Hét instrument voor een regisseur om zijn hele theatergezelschap, van acteur tot lichtontwerper, mee te nemen in zijn visie op het stuk. Hoe kun je als directeur of manager profiteren van deze bewezen methodiek uit het theater?

De eerste lezing

In het theater is de eerste lezing het moment waarop iedereen voor het eerst het stuk ziet en met elkaar hardop leest. Zodat de acteurs en andere betrokkenen een beeld krijgen van de voorstelling en hun eigen rol. Dit is ook hét moment om de regisseur te bevragen. Wat is de bedoeling van het stuk? Van de rollen?  En door samen te achterhalen wat nog niet duidelijk is, te komen tot een gezamenlijk begrip van wat de essentie is van het stuk.

Van theater naar uw organisatie

U hebt samen met uw (management)team of de directie een mooie visie ontwikkeld. Maar tijdens de presentatie lijkt het wel of het verhaal niet aankomt. Wat zou er gebeuren als u de technieken van het theater gebruikt? Zodat medewerkers de essentie van de visie zelf mogen ontdekken En bevragen? Zodat het uiteindelijk ook ‘hun’ visie wordt? Het begint met het naar boven halen van de (echte) mening van medewerkers en te achterhalen welke informele verhalen er de ronde doen.

Door deze verhalen eerst te vertalen naar scènes ontstaat er een bepaalde afstand, een veilige ruimte. Binnen de fictieve setting van een geschreven scène kunnen zaken naar voren komen die normaal verborgen blijven. In scènes kunnen dingen worden uitvergroot en scherper gemaakt dan ze in werkelijkheid zijn. Maar ook ideeën en initiatieven van teams die de visie ondersteunen worden zichtbaar en zullen als inspiratie en aanjager dienen voor de rest van de organisatie.

Van eerste lezing naar regie op uw visie

Tijdens een ‘Eerste Lezing’ worden de scène(s) hardop gelezen; door collega’s, voor collega’s. Dit is een waardevol moment, want de verschillende scènes maken direct duidelijk waar elke afdeling staat ten aanzien van de visie. Op welke punten de afdelingen en teams elkaar versterken, en op welke ze elkaar verzwakken. Kortom, medewerkers ontdekken in de discussie naar aanleiding van de scènes waar de visie toe bijdraagt en hoe zij zelf kunnen bijdragen aan het verwezenlijken van de visie.

En na de eerste lezing? Dan kan het repeteren beginnen.

Beeld: De Beeldvormers

Reshaping everyday quality

Kwaliteit is een van de pijlers onder de visie van de Haagse Hogeschool. Maar het is ook een subjectief en algemeen begrip. Aan ons het verzoek, van de faculteit Business, Marketing & Finance, om dit uit te diepen. Om de 150 medewerkers en docenten kwaliteit te laten ervaren. Dat hebben wij gedaan door samen met 11 kunstenaar een conferentie te organiseren. Een conferentie die bestond uit zeven verschillende workshops, die varieerden van een Theatrale Lezing over de ervaringen van studenten tot een workshop Storytelling. Van Feed Forward en Fuck-up Morning Sessions tot dé manier om de wereld in één uur te veranderen. In iedere workshop kwam het begrip kwaliteit op een andere manier naar voren. Het werd een dag vol nieuwe inzichten en ervaringen, die in een schitterend boekje door de Beeldvormers werd vastgelegd.

Theatrale spiegel

Hoe zien onze studenten hun docenten en het onderwijs dat wij geven? Wat hebben ze nodig? Hoe kan de interactie tussen studenten en docenten worden verbeterd? Dat wilde de opleiding Communications & Multimedia weten. Om antwoord te vinden op deze vragen, interviewden theatermakers Vera Ketelaars en Anne Gehring verschillende studenten en op basis van de antwoorden hielden zij de docenten een theatrale spiegel voor. Een eye-opener, want veel docenten wisten niet wat nu echt speelt bij de studenten. Hoe zij de lessen ervaren. Met welke thema’s en dilemma’s zij worstelen. Hoe groot hun behoefte is om gezien te worden. Welke lessen het beste overkomen.

In het tweede deel van de interventie moesten de docenten zelf aan de slag. Ze werden uitgedaagd om hun drijfveren te onderzoeken en zich in te leven in hun studenten. Zo moesten zij met collega’s delen waarom zij docent waren geworden, antwoord geven op de vraag welke gebeurtenis in de klas diepe indruk op hen heeft gemaakt en moesten zij zich proberen voor te stellen hoe het zou zijn om zelf (weer) student te zijn. Door de combinatie van de spiegel en de oefeningen kregen de docenten meer inzicht in hun rol als docent en in de behoeftes van hun studenten.

Ik werd geraakt toen een student zei: “ik kan helemaal niets”.

Wat me vaak raakt is dat je niet altijd ziet wat er met een student aan de hand is. Het voorbeeld van het meisje dat zo diep zat en eigenlijk man wilde worden. Dat is hij nu. We moeten attent zijn op dit soort dingen.

De eenzaamheid van studenten, de zoektocht, de onzekerheid. Moeilijk om ergens bij aan te sluiten. Dat raakt me. Taal is zo belangrijk. Sommigen kunnen het niet. Doen we het dan wel op de goeie manier? Gaan we hier goed mee om? Dat vraag ik me af.

 

Uitdragen van de visie: storytelling

De kracht van storytelling was de rode draad in een tweedaagse bijeenkomst van 60 directeuren en opleidingsmanagers, die wij samen met adviesbureau Thaesis organiseerden. Naast het opstellen van een manifest en het ontwikkelen van een outline voor een meerjarenplan, werkten alle deelnemers ook aan hun persoonlijke springboardstory, het verhaal waarmee zij de visie op een inspirerende manier aan hun medewerkers konden overbrengen.

Onder begeleiding van toneelschrijver en -regisseur Andreas Vonder en actrice en kunstenaar Grainne Delaney ontdekten alle deelnemers wat de bouwstenen van een goed verhaal zijn en hoe zij deze kunnen inzetten om de visie tot leven te brengen en uit de dragen, op een manier die beklijft. Net als bij de eerste managementconferentie waren De Beeldvormers er om alles vast te leggen op hun eigen, bijzondere manier: de sfeer van de dag perfect gevangen in tekeningen.

Ontdekken van de visie: parade van performances

Tijdens de tweede managementconferentie stond het ontdekken van de visie centraal.  Iedere faculteit en dienst kreeg de mogelijkheid te laten zien waar zij stonden ten aanzien van de visie. Op een onconventionele manier: door een mini-performance te geven over een onderwerp waarover zij met de anderen in gesprek wilden. Een flinke uitdaging. Om hen op weg te helpen, kregen zij ondersteuning van performance kunstenaars Gehring & Ketelaars.

De opzet van de dag zelf was als een mini parade met verschillende uitvoeringen op verschillende podia. Hierdoor ontstond een ongedwongen sfeer en een gevoel van saamhorigheid en kregen alle deelnemers de ruimte om hun verhaal te vertellen op een manier die het beste bij hen past. Dit varieerde van een voetbalspel, dat ontspoorde door een gebrek aan regels, tot een huwelijk inclusief geloftes tussen twee afdelingen tot een imponerend optreden van de IT-dienst rondom een hightech toepassing uit de toekomst. Verschillende performances die ontroerden en raakten. Die voor verbinding zorgden en die allemaal een bijdrage leverden aan het doel van de dag: het ontdekken van de diepere betekenis van de visie voor de organisatie.

Hoe kunst de praktijk van leidinggeven vormgeeft.

Blog voor Management & Consulting – maart 2018
Auteurs: Sandra Boer & Robert Tordoir

Volledige vrijheid: ideaal?
Jacco van Uden, lector Change Management van De Haagse Hogeschool, organiseerde voor het midden- en hoger management het programma Art of Leadership en schreef een interessant artikel over de bevindingen voor het tijdschrift Waardenwerk getiteld ‘De achterkant van het werk’.

Deelnemers werden uitgenodigd om gezamenlijk en met open vizier te verkennen hoe kunst de praktijk van het leidinggeven zou kunnen vormgeven. Ze maakten kennis met diverse kunstvormen (performing arts, beeldende kunsten), spraken met verschillende betrokkenen (kunstenaars, ontwerpers, docenten, een conservator, kunsthistorici) en werden uitgenodigd om zich op uiteenlopende manieren te verhouden tot kunstpraktijken (kijken naar, spreken over, actieve deelname). De deelnemers deden tien interessante ontdekkingen:

1. Volledige vrijheid niet zo ideaal
 In de ogen van kunstenaars kan een ‘ideaal’ als volledige vrijheid ook leiden tot vrijblijvendheid en ze realiseren zich dat creativiteit vaak prima gedijt bij begrenzingen en deadlines. De deelnemende leidinggevenden herkennen zich hierin.

2. Professionele ruimte
De claim van een kunstenaar dat zij werk maakt ‘waar niemand om heeft gevraagd’ en ‘waar niemand op zit te wachten’ leidt tot een uitvoerige verkenning van de door leidinggevenden ervaren spanning tussen taakstellingen enerzijds en professionele ruimte en vrijheid anderzijds.

3. Persoonlijke fascinatie als fundament voor succesvolle samenwerking
Een kunstenaar-ontwerper stelt dat persoonlijke fascinaties een stevig fundament kunnen leggen voor succesvolle samenwerkingsverbanden. Fascinatie houdt volgens de deelnemers verband met: kritische reflectie op beoordelingskaders (wie bepaalt uiteindelijk of iets goed is), opdrachtnemerschap (hoeveel ruimte heb ik in het aanpassen of zelfs teruggeven van een opdracht) en de aard van de relatie met collega’s (hoe organiseer je projectteams op basis op van gedeelde interesses).

4. Tasten, klooien en prutsen als waardevol element
Goede kunst is zelden de uitkomst van een voorspelbaar, beheerst proces. Kunst kan niet zonder een zekere omarming van onzekerheid en toeval. Het maken van kunst heeft zijn eigen (grillige) logica en ritme. De ontmoeting met kunstprocessen leidt niet alleen tot kritische bespiegelingen op de eigen managementstijl, maar voor een aantal deelnemers is de praktijk merkbaar veranderd als gevolg van de ‘inzichten’ dat het kan lonen om ‘onzekerheid op te zoeken’, dat je ‘rommel moet durven maken’ en dat structuur ook op andere dan vertrouwde manieren kan ontstaan.

5. Je hebt altijd anderen nodig
Zelfs in het geval van de ogenschijnlijk solitair opererende kunstenaar, kan de kunstpraktijk niet los worden gezien van de betrokkenheid van andere kunstenaars, van assistenten, van curatoren, van conservatoren en restauratoren, van het publiek, van opdrachtgevers, van recensenten, enzovoorts. Dat in ieder kunstwerk een zekere collectiviteit schuilt bleek een inzicht dat deelnemers aangrepen om ook in hun eigen praktijk te onderzoeken met wie en op welke wijze werk tot stand komt.

6. Rolverdeling en je eigen bijdrage
Coproductie in de kunsten werpt nieuw licht op bijvoorbeeld rolverdelingen, maar ook op (de zinnigheid van) het willen herleiden van individuele bijdragen aan gezamenlijk werk, op hoe je (het handelen van) de ander tegemoet treedt of op de eigen kwetsbaarheid bij het nemen van initiatief.

7. Dezelfde woorden, andere betekenis
Vertrouwde begrippen, concepten die in beide werelden worden gebruikt, worden door kunstprofessionals (wezenlijk) anders gebruikt en gewaardeerd dan door de leidinggevenden. Rommel, onzekerheid, toeval, fascinatie, niet-weten. Begrippen die in de kunstwereld juist als werkzame bestanddelen worden aangemerkt, als aanjagers van een creatief proces, als bronnen waaruit geput kan worden of als tegengif voor voorspelbaar, oninteressant werk.

8. Conflict of inzicht?
De praktijk van het leidinggeven is gestoeld op principes die lijken te conflicteren met wat werkt in de kunstpraktijk. Het willen vermijden van fouten, het streven naar soepele, transparante processen, het veronderstelde belang van voorspelbaarheid, de aanname dat uit aanrommelen niks goeds kan komen – het zit in de haarvaten van de praktijk van het leidinggeven: in besturingsmodellen, in de afbakening van functies en rollen, in de verwachtingen van collega’s, in IT-systemen, in de wijze van administreren, in beloningsprikkels, enzovoorts.

9. Vanzelfsprekendheden opzoeken
Ontmoeting met verschillende kunstpraktijken wordt vooral gewaardeerd om ‘de uitnodiging tot heroriëntatie’. Niet het grote gebaar van een radicaal nieuwe zienswijze, model of methode, maar een aanmoediging om, via de band van de kunst, de vanzelfsprekendheden in het eigen werk op te zoeken.

10. Opnieuw zien
Het is een kunst om datgene wat er is ‘opnieuw te zien’. Nieuwe betekenis te zoeken voor wat er al is en te werken met wat er al is. Vanuit die andere betekenisgeving kunnen nieuwe dingen ontstaan.

Over deze blog

In de kunstwereld worden dagelijks nieuwe werkwijzen, ideeën en concepten ontwikkeld die een bijdrage kunnen leveren aan de innovatie- en veranderkracht van organisaties. Sandra Boer en Robert Tordoir, oprichters van Art Partner, weten deze – vaak verborgen – pareltjes te ontdekken én precies te bepalen welk onderdeel van het artistieke proces interessant is voor organisaties. Zij schrijven maandelijks een blog voor Management & Consulting.

Beeld: De Beeldvormers

Publicaties divers

De afgelopen jaren heeft ons werk met kunstenaars veel media aandacht gekregen. Hieronder een selectie van de artikelen.

Holland Management Review: “Succesvol samenwerken met kunstenaars in je organisatie.”
Onderzoek ism lector Dr. Steven de Groot van Hogeschool Zuyd naar de succesfactoren van samenwerking. Artikel bij ons als pdf op te vragen.

Management & Consulting: “Kunstenaars kunnen goed uit de voeten met complexe vraagstukken.”
Slow Management: “Creatieven stoken innovatievuurtje aan.”
Het Financieele Dagblad: “Ruim baan voor de creatieve geest.”
Het Parool: “Kleur bekennen.”
Slow Management: “Ontregelaars over de vloer.”

 

Artikel M&O | “Vreemd op verzoek”, Dr. Jacco van Uden

Hoe zet je als organisatie kunstenaars op zinvolle wijze voor je aan het werk?

Gepubliceerd in M&O, tijdschrift voor Management & Organisatie. Het hele artikel kun je lezen op:
http://lectoraatchangemanagement.nl/2015/08/26/vreemd-op-verzoek-wat-kunst-kan-betekenen-voor-organisaties-artikel/

Dr. Jacco van Uden is Lector Change Management aan De Haagse Hogeschool

SAMENVATTING

Kunst associëren we met originele inzichten, creativiteit en het vinden van nieuwe openingen. De kunstenaar, zo heet het, ziet de dingen anders en ziet andere dingen. Geen wonder dus, dat steeds meer organisaties kunstenaars uitnodigen om hen te helpen los te komen van sleetse manieren van denken en doen. Maar hoe zet je als organisatie kunstenaars op zinvolle wijze voor je aan het werk? In dit artikel laten we zien dat de ‘propositie’ van de kunstenaar organisaties in een ongemakkelijke positie plaatst, in de zin dat het vreemde van de kunst zowel moet worden gewaardeerd als verafschuwd. Gewaardeerd omdat we het herkennen als bron van noodzakelijke vernieuwing; verafschuwd omdat het in de aard van organisaties zit – dol op structuur, uniformiteit en voorspelbaarheid – om het afwijkende te wantrouwen. Het is vaak met de beste bedoelingen dat organisaties het nieuwe en onbekende vertrouwd maken, door haar in te passen in de bestaande managementpraktijk. Maar hoe meer organisaties en kunstenaars naar elkaar toetrekken, zo zullen we betogen, des te groter het risico dat het vreemde van de kunst als ‘business as usual’ zal gaan aanvoelen en we in zekere zin dus terug bij af zijn. Om die reden wagen we ons in het laatste deel van dit artikel aan een ander perspectief op de meerwaarde van kunstenaars voor organisaties. Handelend vanuit deze benaderingswijze, dagen we onszelf uit om het verschil dat de kunstenaar maakt niet ongedaan te maken, maar het ongemak dat het vreemde altijd met zich meebrengt te laten bestaan en te koesteren.

Wanneer voel jij je welkom?

Lees het artikel in de VUmc nieuwsbrief over de interventie van Lina Issa. 20141110_VUmc_Nieuwsbrief

“Kunstenaars hebben plannen voor nieuwe fabriek ontwikkeld”

Interview met Henk Meijer, directeur Bierens Machinefabrieken: 20141110_PUNTBZW_Bierens

VUmc: Anders in de Witte Jas | Symposium met een ervaring

Samen met VUmc organiseerden we “Anders in de Witte Jas” over diversiteit in het onderwijs.
Kunstenaar Lina Issa gaf het programma vorm met Petra Verdonk, leerlijncoördinator Interculturalisatie en Diversiteit. Lina begeleidde vooraf een aantal sprekers met Storytelling waardoor de verhalen die verteld werden ook echt impact hadden op de deelnemers. Ze verzorgde de vormgeving samen met fotograaf Bart Majoor.

Maar het belangrijkste: ze bouwde tijdens de dag verschillende ervaringen in en de mogelijkheid om andere deelnemers écht te ontmoeten.

Zo kreeg elke deelnemer een partner voor de dag én een kaartje met daarop de volgende ‘opdracht’.
Zouden jullie alsjeblieft deze vragen willen gebruiken om aan jullie ontmoeting te beginnen?
1- Ik heb een knuffel ontvangen vandaag.
Ik heb een knuffel gegeven vandaag.
Geen knuffel vandaag.
2- Wat is voor jou een troostende smaak?
3- Wat betekent je huidskleur voor je?

Machteld Aardse en Kyra Sacks van De Beeldvormers brachten de dag prachtig in beeld en gebruikten i.p.v. papier de witte jas als ondergrond. Het beeldverslag kunt u hier na ‘lezen’.

Anke Laterveer was erbij en schreef een verslag. http://www.med.vu.nl/nl/nieuws-agenda/nieuws-archief/2014/Anders-in-witte-jas.asp

Beluister radio-interview met Sandra Boer

3 oktober, 11 uur. Daar zit je dan. In de studio. Mond in de microfoon op een ongemakkelijke kruk. En dan wordt de ene na de andere leuke vraag op je afgevuurd door Fredie Blankestijn. Nieuwsgierig naar hoe ik het eraf heb gebracht of altijd al willen weten wat we nou eigenlijk doen? Fragment beluisteren.

 

VUmc: Uit je comfortzone op je eerste onderwijsdag

Uit de comfortzone: “Leuk hoor, maar wie ben je nu écht?”

Na een succesvolle interventie over diversiteit en empathie tijdens het symposium ‘Onderwijs: een Kunst!” in januari, mocht kunstenaar Lina Issa zich de afgelopen tijd verdiepen in het onderwijsprogramma van VUmc en de kansen die daar liggen om het onderwerp diversiteit op te pakken. Concreet leidde dit tot een programma-onderdeel binnen de eerste onderwijsdag voor studenten medicijnen. Om maar in één klap duidelijk te maken dat empathie en diversiteit belangrijk gevonden wordt binnen VUmc.

Lees het artikel in Tracer. 

Sven Lamme: “Schat, steek jij de BBQ even aan?”

PERSBERICHT – Geopend: design in een wereld van verhalen

We wachten er nog op. Op die heerlijke zomeravonden in de tuin of op het balkon. Drankje erbij, het vlees ligt klaar. Met “Schat, steek jij de BBQ even aan?” begon designtalent Sven Lamme afgelopen donderdag zijn verhaal tijdens de opening van zijn tentoonstelling. Hij toont zijn serie Brandhout en vele andere ‘ontwerpen met een twist’ nu in de Bibliotheek Amstelland Stadsplein in Amstelveen. Zo ontwierp hij de unieke BBQ van hout. Geen gedoe met aanmaakblokjes maar de BBQ in zijn geheel aansteken.

Brandhout
De BBQ is onderdeel van de serie ‘Brandhout’. Materiaal dat eigenlijk bestemd was voor de brandstapel heeft een nieuwe functie gekregen. Een vuurkorf, een BBQ, een kachel en een brandkast zijn zomaar wat objecten uit de serie. Gebruiksvoorwerpen zijn het niet want ze zijn slechts éénmalig te gebruiken, maar door op deze manier materiaal en object te combineren creëert hij een nieuw soort duurzaamheid en laat hij je nadenken over hergebruik, functionaliteit en waarde.

Design in een wereld van verhalen
De bibliotheek creëerde een ruimte van 35m2 waar jonge ontwerpers hun werk kunnen tonen. Nu dus de ontwerpen van de 33-jarige Sven Lamme. De ‘Hangchair’ die kan worden opgehangen aan de muur, gebruikt kan worden om kleding aan op te hangen of waar je gewoon even op kan zitten. Zijn ‘1000 Chairs’, vernoemd naar het bekende designboek, is gemaakt van een aantal stoelmodellen van bekende ontwerpers die zijn samengevoegd tot één stoel. Of de stellingkast waar geen schroef of lijm aan te pas komt, voorzien van een grafische print van een houtstructuur kan de kast zo in elkaar worden geschoven.

Het werk van Sven en de verhalen erachter zijn nog te bekijken en te gebruiken tot 8 september. Medewerkers van de bibliotheek zochten in samenwerking met Sven een spannende bijpassende collectie boeken uit.

De bibliotheek is nog op zoek naar nieuw designtalent. Voor meer info: klik hier

 

 

Het verhaal van tandwielspecialist Bierens

Bierens is een machinefabriek met een uniek verhaal. Over vakmanschap, leren door te doen en pas iets vervangen als het echt kapot is. Aan ons het verzoek om het verhaal te vertellen in het nieuwe onderkomen van dit bijzondere bedrijf.

Vier kunstenaars geven vorm aan ‘het Bierens-gevoel’. Bierens is specialist in tandwielen en tandwielkasten. Eind 2013 maakt de oude fabriek plaats voor een nieuwe fabriek en een nieuw kantoor. Maar hoe vertel je nou het verhaal van Bierens? Hoe laat je klanten het Bierens-gevoel beleven? Hoe zorg je dat de geschiedenis en het vakmanschap zichtbaar worden, terwijl je tegelijkertijd laat zien dat Bierens de onbetwiste marktleider is?

Net zoals de nieuwe fabriek nog slechts een niet ingevulde ruimte op papier is, zo creëren de opdrachtgevers van Bierens nu ruimte voor Andreas Vonder, Anook Cléonne, Rogier Martens en Iris Hiddink van Lady Penelope. Ruimte om het Bierens-gevoel op een andere manier vorm te geven, ruimte op het verhaal van Bierens op een andere manier te vertellen. Deze ruimte gaan we de komende maand invullen.

In maart gestart, liepen de kunstenaars mee met medewerkers in de fabriek, met medewerkers van de afdeling sales, voorbereiding, etc. Ook werd er een Inspiratiecommissie samengesteld waarmee het startsein werd gegeven voor deze bijzondere samenwerking.

Eind mei worden de concepten gepresenteerd.

 

Kunstenaar inspireert bankiers

Amstelveens Nieuwsblad, 2 november 2011 – ABN AMRO

Boer zoekt kunst

Inside Information, oktober 2011 – Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO)

Stillevenmozaïek toont Slow Food beweging

Keramiek, augustus 2011 – Anna Volkova liet zich inspireren door de leden van de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) en bracht de diversiteit van de Slow Food beweging in beeld.

Bank zoekt steun bij kunstenares

Amstelveens Nieuwsblad, 20 juli 2011 – Bas Evers, directeur Preferred Banking ABN AMRO

Vertrouwen Verbeeld: onderzoek onder topbankiers

OMNI Magazine, maart 2011 – Interview met Robert Tordoir en Sandra Boer